اهمیت تشویق و تنبیه

چرا تشویق و تنبیه این قدر مهم است. واقعیت این است که این موضوع بخش بزرگی از ذهن والدین را اشغال کرده است. اهمیت تشویق و تنبیه چقدر است. بخش مهمی از رابطه ی والدین و کودک صرف تنبیه و تشویق میشود. آیا واقعا لازم است که این قدر وقت صرف این موضوع شود و یا این همه به آن فکر کنیم.

اهمیت تشویق و تنبیه

در ایران از دیرباز و در نگاه سنتی تنبیه وجود داشته و حتی در گذشته تنبیه ها بسیار خشن بوده است. ولی تنبیه و تشویق به این صورت که این قدر مورد علاقه ی ما و به خصوص والدین جدید و تحصیل کرده ی امروزی است که چگونه تنبیه کنیم. چگونه تشویق کنیم و…… همه به این دلیل است که رویکرد حاکم بر فضای تعلیم و تربیت ما رویکرد رفتارگراست.

این رویکرد بیشترین توجه را به حوزه ی تنبیه و تشویق دارد و بیش از صد سال است که رویکرد حاکم بر نظام آموزش و پرورش دنیاست و امروزه رویکرد غالب در آمریکاست. همچنین رویکرد غالب بر فضای تعلیم و تربیت ما از خانواده تا مدرسه حتی تا دانشگاه و سطح جامعه رفتارگرایی است، تنبیه و تشویق جایزه و پاداش. جایزه به خصوص از ویژگی های رویکرد رفتارگرایی است. چون این رویکرد معتقد است که با محرک بیرونی می توان پاسخ گرفت و رفتارهای انسان پاسخی است به محرکهای بیرونی که دریافت می کند.

نمونه های بارز رفتار گرایی

مثال بارز این عقیده آزمایش سگ پاوولف است. پاوولف یکی از نظریه پردازان مکتب رفتار گرایی است قفس اسکینر نیز از بزرگترین نظریه های رفتارگرایی است. رفتارگراها معتقدند که انسان به محرک بیرون پاسخ می دهد و واکنش نشان می دهد. بنابراین با تغییر محرک می توانیم رفتار را عوض کنیم و تعلیم وتربیت حیوانات سیرک بر این اساس است. اصولا رفتارگرایان در ابتدا نظریه هایشان را روی حیوانات آزمایش وتجربه می کردند مثل سگ پاوولف و موش قفس اسکینز که بسیار معروف است. بعد نتایج حاصله از این آزمایشات را به انسان تعمیم می دادند.

امروزه نظریه های جدیدی آمده است که در این مبحث نمی گنجد که بیان کنیم. اما همانطور که جوهره ی نظریه رفتارگراها این است که ما با محرک های بیرونی می توانیم رفتار را تغییر دهیم، امروزه این نظریه ابطال شده و نظریات جدید معتقدند که ما نمی توانیم با محرک رفتار انسان را تغییر دهیم چون رفتار انسان برپایه ی انتخاب است و انتخاب رفتار به دلیل نیازهای درونی اوست نه محرکهای بیرونی.

نظریات انتخاب و اجبار

محرکهای بیرونی می تواند اجبار ایجاد کند و ما با اجبار نمی توانیم رفتار صحیح ایجاد کنیم بلکه با انتخاب می توانیم. امروزه نظریه انتخاب در مقابل نظریه اجبار است و نظریه انتخاب می گوید که انسان بر پایه ی نیازهای درونی اش انتخاب می کند تمام زندگی ما از تولد تا مرگ رفتار است واین رفتارها تماما بر مبنای انتخاب های ماست .

الان می بینیم که چقدر ما به محرکهای بیرونی می پردازیم. نظریه اجبار از رویکرد رفتارگرایی می آید. ما کتابهایی را که مطالعه می کنیم ریشه آن ها را جستجو نمی کنیم بعد دچار تعارض می شویم. رویکرد رفتارگرایی برای اصلاح رفتار معتقد به محرکهای بیرونی است و ما هم متأسفانه امروزه به محرکهای بیرونی معتقدیم.