یکی از مظاهر تشویق

جایزه یکی از مظاهر تشویق است که در جامعه ی ما بسیار وسیع است. دائم در محاوره ها این کلمه جاری است. جایزه برات می خرم، جایزه چی میدهی.  ما در رویکرد کودک متعادل به جایزه معتقدیم. ولی بهترین جایزه ها را جایزه ی معنوی می دانیم. مثل لبخند مادر، شادی مادر و …  .

یکی از مظاهر تشویق

حالا اگر هم می خواهیم جایزه بدهیم دو تا شرط دارد. در دو حالت جایزه می دهیم. مورد اول این که کودک در یک کاری تداوم داشته باشد. پشتکار داشته باشد مثل مسواک زدن. یک جوری به بچه نشان می دهیم که من دیدم مثلاً دو ماهه که داری مرتب مسواک می زنی. یا کار دیگری را انجام می دهی. یا یک اتفاق ناگهانی افتاده مثلاً مسافرتی بوده و ماشین خراب شده و …. فرزندمان آن قدر عالی همکاری کرد که ما حظ کردیم. یا مهمانی بوده و او خیلی آرام و همراه بود. یک جوری نشان می دهیم که دیدم. و با دادن جایزه قدردانی می کنیم.

جایزه بدون برنامه ریزی است

جایزه باید بدون برنامه ریزی قبلی، غیر منتظره و غیر مترقبه باشد. از سه ماه قبل دائم نمی گیم که اگر این کار را کردی، برات جایزه می خرم. اصلاً این کار را نکنید. بلکه زندگی روال همیشگی اش را داشته باشد. اما پدر و مادر با هم هماهنگ باشند که یک جایزه بخرند و کودک اصلاً نداند. این حرف ها مثل: کارنامه ات را بگیر بیار برات جایزه بخرم. حق حساب است، رشوه است. در صورتی که جایزه رشوه نیست.

بچه تف می کند. مادرش میگه: مامان جان تف نکن. بچه: دوست دارم تف کنم. مادر: عزیزم تف نکن. اگر تف نکنی یک جایزه برات می خرم. بچه: چی می خری؟ مادر: یه ماشین کنترلی. بچه به تف کردن ادامه میده. مادر: هواپیما. باز بچه به تف کردن ادامه میده بالاخره چونه می زنند و به هلیکوپتر رضایت می دهد. بچه میره و دو روز دیگه میاد و یک کار دیگه ای را شروع می کند و جایزه می خواد. با این حالت بچه ها جایزه بگیرهای حرفه ای می شوند.

جایزه پر هیجان باشه

جایزه باید غیر مترقبه باشد و برای کودک هیجان داشته باشد. اگر بدون هیجان باشد هیچ اثری نخواهد داشت. مثلاً بچه ای، سه ماهه که یک توپ یا یک اسباب بازی را می خواهد. تمام دلش دنبال آن بوده حالا این بچه دو ماهه که مرتب داره مسواک میزنه. مادر خلاق یک مسواک بزرگ درست می کند و روی آن می نویسد: قربون اون مسواک زدنت برم . یک توپ هم که بچه خیلی دوست داشته را کادو پیچ می کنه و با پدر هماهنگ می کند که پدر سر بچه را مشغول کند. مادر هدیه ها را می برد توی دستشویی آویزان می کند. کودک که میره مثل همیشه مسواک بزنه … حالا حال این کودک چه جوری خواهد بود؟ این میشه جایزه. این کودک تا آخر عمرش مسواک خواهد زد و اصلاً از مسواک زدن لذت خواهد برد.

نقش احساسات در جوایز

در کتابی که درباره ی آموزش و پرورش ژاپن بود خواندم که آقایی به نام سوزوکی در ژاپن مربی ویولون کودکان دو ساله هستند. معتقدند که همه ی بچه ها استعداد ویولون زدن را دارند. اولین جلسه و اولین درس این مربی این است که کودک وارد سالنی می شود که بچه های قدیمی و پدر و مادر های شاگردان قدیمی در آن سالن حضور دارند. همه به محض این که هر بچه ای وارد می شود، بلند می شوند و دست می زنند. کودک از پله ها بالا می رود و می رود روی سن و یک ویولون کوچک با یک آرشه را برمی دارد و دوباره همه ی جمعیت برایش دست می زنند.

کودک به جمعیت تعظیم می کند و پایین می آید و کودک بعدی …. و درس آن روز تمام می شود. بدون این که حتی یک آرشه بکشند. ابراز احساسات جمع برای همیشه در مغز کودک حک می شود. هر وقت ویولون ببیند احساس افتخار می کند. این جایزه است. با این نگاه به بچه هایمان جایزه بدهیم وگرنه جایزه بگیر حرفه ای و رشوه بگیر بار می آوریم.