نظریه کارکرد گرایی

نظریه کارکرد گرایی از رایج ترین رویکرد های نظری درمطالعات خانواده به شمار می رود. دراین رویکرد مفروض آن است که جامعه همچون ارگا نیسمی است که می کوشد در برابر تغییر مقاومت کند و خودش را در برابر تعادل و توازن نگه دارد. مفهوم کاربر و نیز به فعالیت های ضروری برای حفظ انواع ، جامعه یا گروه اجتماعی مانند: تولیدمثل، تولیداقتصادی، تعلیم و تربیت و………ناظر است.

نظریه کارکرد گرایی

از نظر صاحب نظران مکتب کارکردگرایی، خانواده نهادی است که بقای آن وابسته به وظایف و کارکردهایی است که بر عهده دارد. براساس این دیدگاه مهم ترین وظیفه و کارکرد خانواده، اجتماعی کردن اولیه افراد و آماده کردن آنان برای پذیرش قواعد زندگی اجتماعی است. نظریه کارکرد گرایی ساختاری بر ساختارهای اجتماعی و نتایج آن ها در کل جامعه یا خرده سیستمی مثل خانواده تاکید دارد.

بنابراین توجه بر روابط بین انتظام های ساختاری خاص نقش ها، هنجارها، و موقعیت ها و نتایج این انتظامها متمرکز است. علاوه بر این، نهاد خانواده تا کنون تامین برخی از اولیه ترین و اساسی ترین نیازهای اعضا از قبیل نیازهای عاطفی، تغذیه، نیارهای جنسی و حمایت و پشتیبانی را بر عهده داشته است و طبیعتا تا هنگامی که تامین همه یا بخشی از این نیازها را بر عهده داشته باشد به رغم تحولات و تغییرات که در شکل و ساختار آن پدیدمی آید ، همچنان برقرار خواهد ماند .

پیش فرضهای اصلی نظریه در مطالعه خانواده به این شرح بیان کرده اند :

1.  اعضای خانواده با هم مرتبط اند .
2. هر عضو خانواده بدون ملاحظه اعضای دیگر قابل فهم نیست .
3. کارکرد خانواده با ملاحظه درک همه اعضای خانواده ممکن است .
4. ساختار و سازمان خانواده در تعیین رفتار اعضا تعیین کننده است .
5. با تمرکز بر کلیت خانواده هم میتوان نظم و هم تغییر را فهمید .

به طور خلاصه می توان گفت : دیدگاه نظری کارکرد گرایی بر پایه این اندیشه که رویدادهای اجتماعی را میتوان به بهترین وجه بر حسب کارکردهایی که انجام میدهند و غیره یعنی کمکی که به دوام و بقای جامعه می کنند تبیین کرد .

مهمترین ویژگی عمومی سیستم ها عبارتند از :

1.  تمامی اجزای سیستم ها با یکدیگر در ارتباط هستند و هر اتفاقی برای یکی از این اجزا رخ می دهد ، سایر اجزا تحت تاثیر قرار میگیرند .
2. سیستم نیاز به حفظ ثبات دارد و همواره برای رسیدن به تعادل ، خود را انطباق می دهد یا با تلاشهای مربوط به حفظ ثبات سازگار میشود .
3. سیستم دارای مداری بازخورد است که توانایی تغییر را تدارک میبیند ، از اولین افرادی که تئوری سیستم ها را در مدد کاری اجتماعی بکار گرفتند ، پین کیوز و مینا هن ( ۱۹۷۳) بودند ، اما نگرش انها توسط اسکپت و ویکری در بریتانیا توسعه پیدا کرد .

در این زمینه تمرکز صرفا بر تغییر فرد نیست ، بلکه سایر بخشهای سیستم اجتماعی فرد نیز میتواند هدف تغییر باشند .اما در واقع تغییر از این نیز گسترده تر است .

پین کیوز و مینا هن چهار دسته را در مدد کاری اجتماعی مشخص کرده اند :

•  سیتم کنش گر که شامل : مدد کار ی اجتماعی ،موسسات مددکاری اجتماعی ، خط مشی های اجرایی آنها .
• سیستم مدد جو که شامل افراد و شبکه های آنان در خانواده ، نظریه سیستم ها

امروزه اعتقاد بر این است که علاوه بر مطالعه عناصر ، مطالعه روابط متقابل عناصر هم لازم است ، خواه عناصر متشکل  یک سلول با یک سازمان و یا پویایی های یک گروه باشند .با اینکه ارتباط انسان با محیط طبیعی اش همواره مورد نظر بوده است ، اما این مهم در صحنه در مان همیشه مورد غفلت قرار گرفته است و بیمار مستقل از محیط طبیعی و اجتماعی اش مورد درمان قرار گرفته است .در دید سیستمی ، هر عنصری وابسته به محیط خود سیستمی هست که خود جزئی از آن است . در این دید باید هر چیزی را بر حسب رابطه اش با سایر چیزها تعریف کرد.

تئوری سیستمها :

هسته اولیه نظریه سیستمها زیست شناسی است و از علوم طبیعی وارد حوزه علوم انسانی شده است و با تشخیص سیستمهای اجتماعی به عنوان سیستم های باز ، به عملکرد و مددکاری اجتماعی نیز منتقل شده است. جامعه و سایر گروهایی که تغییر سیستم کنشگر به آنها مربوط می شود .

• سیستم اهداف : بخشی که سیستم کنشگر تغییر به دست آن حرکت میکند .
• سیستم اقدام که شامل افرادی است که با سیستم عامل یا کنشگر تغییر ، برای دست یابی به اهداف ؛ کار میکنند .

رویکرد سیستم ، راه را برای تجزیه و تحلیلهایی باز میکند که مدد کاری اجتماعی را تشویق می نمایبد و دیدگاه خود را نسبت به شرایط ، روشی خلاقانه تر برگزیدند. این مساله بخصوص برای مدیریت مراقبت اجتماعی مناسب است که بر شخص ، شرایط ،مشکلات ، توانمندی ها و امکانات متمرکز شود .