طرح واره باز داری هیجانی
مترجم و نویسنده : هوشنگ جهان پناه / روان شناس بالینی / متخصص روان درمانی طرح واره محور
پست الکترونیک : Hooshang.jahanpanah@yahoo.com
افرادی که دارای طرح واره باز داری هیجانی هستند نشان دادن هیجان های خود انگیخته ( به عبارت دیگر هیجانهای ناگهانی ، طبیعی ،ذاتی ، خود جوش ) را ناخوشایند یا احمقانه می دانند . آنها از نظر هیجانی و صحبت درباره هیجان ها بسیار بازدارنه عمل می کنند و هیجان های خود را به شدت کنترل میکنند .
طرح واره باز داری هیجانی
افراد دارای طرح واره باز داری هیجانی بیان گرم و عاطفی را در رابطه های بین فردی باز داری میکنند . چون نگران از دست دادن کنترل خود هستند . چنین اشخاصی کنترل را در محیط زندگی و با افراد مهم خودشان هم اعمال میکنند و به آنها نیز اجازه بیان هیجان های مثبت و یا منفی را نمی دهند . کسانی که درگیر این طرح واره هستند به شدت بر منطق و واپس رانی هیجانی تاکید میکنند ،که این مساله موجب تخریب رابطه های صمیمانه شان با دیگران می شود .
حوزه های کنترل و بازداری
زمینه های شایعی که افراد در آنها بسیار کنترل کننده هستند، عبارتند از :
- بازداری از بیان خشم
- باازداری از بیان احساس های مثبت
- انجام کارهای تکراری یا آیین مندی های مشخص
- مشکل در بیان آسیب پذیری
- باز داری برانگیختگی جنسی
- باز داری بازی
- تاکید شدید بر منطق و عقلانیت و نادیده انگاشتن نیازهای هیجانی خود
« تجربه های اولیه ای که منجر به شکل گیری این طرح واره می شوند »
اینگونه افراد اغلب خاطره هایی را از دوران کودکی شان به خاطر می آورند که والدین ( یا جانشینان آنها و افراد مهم و خاص زندگی شان ) به دلیل عصبانی شدن و یا غمگین شدن آنها در حال تمسخر این افراد می باشند . در نتیجه افراد مورد نظر آموخته اند که هیجان هایشان را احمقانه و کودکانه بدانند ، و تمام هیجان هایشان را بی ارزش شمارند . در برخی از موارد ،این طرح واره به این دلیل در ذهن افراد نقش بسته است که آنها احساس کرده اند حل و فصل هیجانهای بسیار شدیدی که توسط اعضای خانواده ابراز شده بیش از حد دشوار بوده است .
شاید طریقه برخورد هیجانی اعضای خانواده با مشکلات درون خانواده افراطی بوده است . یا عادت داشته اند که درباره دیگر اعضای خانواده به کودک شکایت کنند و با تندی با او صحبت کنند . در این مواقع، کودک هیجان ها را تهدید آمیز و تاسف بار تجربه میکند . هنگام درمان این طرح واره مهم است مشخص کنیم فرد هیجان ها را احمقانه می داند یا تهدید آمیز. این طرح واره گاهی ریشه فرهنگی دارد که در آن بیان هیجانی را کاری بد و نادرست می دانند .
مثال فردی از طرح واره باز داری هیجانی
پیتر، معمار ۳۶ ساله ، در ابتدا با تشخیص افسرده خویی برای درمان مراجعه کرد . او مردی آرام به نظر می رسید؛ با این وجود او صرفا میزان محدودی از هیجان های شادی و خنده را نشان می داد . وقتی درمانگر سعی میکند که با او شوخی کند ، او به سختی حتی لبخند می زند . درمانگر ، وقتی پیتر شروع به صحبت درباره برادرش میکند، که با او رابطه خیلی آشفته ای دارد ، متوجه خشم پیتر می شود . با این حال، هنگامی که درمانگر سعی میکند احساس های عصبانیت را به صورت عمیق تری بررسی کند ، مراجع احساس کردن هر گونه هیجانی را به طور کلی انکار میکند.
درمانگر پیرامون تجربه های اولیه حالت هیجانی خانواده او پرس و جو میکند و پیتر گزارش می دهد که پدرش از لحاط هیجانی خنثی بوده و به ندرت اصلا هیجانی را بروز می داده است . از سوی دیگر، مادرش شخصی به شدت هیجانی بوده ، که اغلب در احساس هایش غرق می شده است . او به کرات با برادر پیتر ، وقتی او و پیتر هر دو هنوز کودک بودند ، جرو بحث می کرده است . اینگونه جر و بحث ها به شدت او را غمگین می ساخته ، تا حدی که اکثر اوقات گریه می کرده است . وظیفه پیتر آرام ساختن و تسکین دادن او بوده است ، چون مادر پیتر قبلا پس از چنین درگیری هایی با صورت پر از اشک به اتاق پیتر می آمده است . تجربه پیتر از اینگونه موقعیت ها از نظر هیجانی طاقت فرسا بوده از آن پس از هیجانهای شدید نفرت دارد.
« شاد و تندرست باشید »
پیام بگذارید
(0 دیدگاه)