تهران – خیابان پیروزی ، نبش خیابان رشیدی، پلاک 532، طبقه 4، واحد16

clinicbina@

تلفن تماس : ۷۷۴۶۸۴۱۸-۰۲۱

ثبات و پایدارسازي خانواده

ثبات و پایدارسازي خانواده

مطالعه پیرامون ثبات و پایدارسازي خانواده در مقایسه بـا دیگـر موضـوعات شـاخۀ علـوم انسانی از اهمیت خاصی برخوردار است. ماهیت میان رشته اي مطالعات در حوزه هایی نظیـر خانواده محقق را وا میدارد تا در قلمرو دانش علوم انسانی از حوزه هـاي گونـاگون علمـی بهره گیرد. خانواده امري میان رشته اي است و نزد جامعه شناسان، روانشناسان، مردم شناسان، اقتصاددانان، سیاستمداران، جمعیت شناسان و بسیاري دیگر از اصحاب علوم اجتمـاعی در دنیا مطرح است.

نظریه های ثبات و پایدار سازی خانواده :

نظریه مبادله اجتماعی

نظریه مبادله اجتماعی درنیمه پایانی قرن بیستم، در عرصه علوم اجتماعی ظهور کرد.این نظریه درسنت های فلسفی فایده گرایی، رفتارگرایی و اقتصاد نو کلاسیک ریشه داشت. نخستین کاربردهای این نظریه در مطالعه های خانواده ازسوی جامعه شناسایی مانند:تیبوت، کلی، هومنزوبلاو شکل گرفت. به طورکلی نظریه مبادله ی اجتماعی تمثیلی اقتصادی برای روابط اجتماعی ارائه می دهد. اصل بنیادین این نظریه آن است که انسان ها در موقعیتهای اجتماعی رفتارهایی را برمی گزینند که در نظر آنان بالاترین احتمال را در برآوردن منافع شخصی در آن موقعیت ها دربردارند.

اساس نظریه مبادله

نظریه مبادله با محوریت جورج هومنز یکی از نظرات جامعه شناختی است که از دهه ۱۹۵۰ به بعد مطرح شده و در حوزه های متعدد جامعه شناسی به کار رفته است. این نظریه بر آنچه در جریان مبادله داده و گرفته می شود، متمرکز است. اساس مبادله ( بده وبستان) بر پاداش یا مجازات است .بسیاری از افراد از نظریه مبادله در انتخاب همسر و روابط درونی خانواده استفاده کرده اند. مبادله موقعیت بهتر مردان و زیبایی زنان یکی از این مثال ها برای ازدواج می باشد.

اگراین وضعیت نابرابر ( سطح بالاترازسواد مردان وزیبایی زنان) وجود نداشته باشد، هزینه ای که طرفین برای این مبادله (ازدواج) می پردازند، همسان نخواهد بود و در این صورت طلاق معنا می یابد. به عبارت دیگر، اگر بین آنچه افراد در ازدواج می پردازند و به دست می آورند تعادل برقرار نباشد ،احتمالا زندگی مجردی انتخاب خواهد شد.

در مورد این نظریه،این سوال مطرح می شود که در ازدواج به عنوان یک امر مبادله ای طرفین چه چیزی به دست می آورند؟

در پاسخ می توان گفت که ازدواج به منزله مبادله دو نفر همراه با صرف هزینه ،انرژی و زمان است. از طرف دیگر، طرفین لذت زندگی جمعی، اعتماد و تکیه بر دیگری و اطمینان و راحتی خیال را از زندگی کردن می یابند.این ها منفعت هایی است که در عوض هزینه های مصرف شده برابر طرفین به دست می آید.

برای فهم دقیق تر نظریه مبادله در وضعیت خانواده پیش فرض هایی مطرح شده است که برخی از آن ها اشاره می شود.

الف) رفتارانسان عقلانی است. بدین لحاظ انسان با اطلاع محدود برای حداکثر کردن پاداش و کم کردن قیمت ها می کوشد.

ب) همه افراد درگیر بعضی از قیمت ها هستند. فرقی نمی کند که چگونه بعضی از چیزها با مصرف انرژی و زبان برای لذت صورت می گیرد .

ج) افراد و رفتارشان را در صورتی که قبلا پاداش گرفته باشند، تکرار می کند.

د) مبادله امری اجتماعی است و براساس اصول مقابل سامان می یابد،کسانی که از دیگران پاداش دریافت می کنند به دیگران پاداش می دهند. شبیه به این، کسانی که به دیگران پاداش می دهند، انتظار دریافت پاداش از طرف آنان را دارند.

برخی ازمفاهیم کلیه ی نظریه مبادله ی اجتماعی بدین شرح است.

۱ – پاداش:

هرگونه منفعتی اشاره دارد که در روابط شخصی مبادله می شود، پاداش ها ممکن است واقعی -یانمادین باشند و نیز ممکن است مخصوص یک فرد یا عام تر باشند . در روابط نزدیک، افراد انواع گوناگون پاداش ،را با یکدیگر مبادله می کنند. محبت، حمایت عاطفی، ارضای جنسی، دارایی، موقعیت اجتماعی، جذابیت فیزیکی .

۲ – هزینه:

هزینه ها عبارت اند از مجازات ها، یا پاداش های از دست رفته که از مبادلات اجتماعی ناشی می شوند.

۳ – منابع:

منابع به هرچیزی اشاره دارد که ابتدا آن را در جهت برآوردن یا سرکوب نیازها به کاربرد یا آنچه اشخاص را به اهدافشان نزدیک تر کرده یا از اهدافشان دورتر می کند، مانند: پول، دانش بیشتر، ظاهر جذاب تر و…….

۴ – میزان سرایه گذاری شخص دررابطه فعلی:

صاحب نظران مکتب مبادله با استفاده از توضیحی دهند که چرا -روابط زناشویی مسئله دار، همیشه انحلال نمی یابند، بلکه ممکن است استمرار پیدا کند،به گفته ی آنان ممکن است همسری به دلیل آن که پاداش های دریافتی او بسیار کمتر از هزینه هایش هستند، احساس خشنودی اندکی داشته باشد ، اما به دلیل آن که ارزش روابط جایگزین درنظرش پایین است )مثلا فرصتی برای ازدواج مجدد ندارد) یا به دلیل آن که در روابط جاری اش سرمایه گذاری فراوانی کرده است (مثلا چندین فرزند را پرورش داده است) به رابطه زناشویی ادامه دهد.

۵ – سطح مقایسه:

سطح مقایسه معیار داوری شخص درباره ی سودها و هزینه های رابطه است.شخصی که انتظارات بالایی دارد و در گذشته نیز روابطی بسیار رضایت بخش داشته، سطح مقایسه ی بسیار بالایی خواهد داشت .او برای راضی بودن، نیازمند رابطه ای است که در آن، سطح سود از سطح هزینه بالاتر باشد .همچنین،شخصی که از رابطه انتظار زیادی ندارد و هرگز درگیر عشقی شدید نبوده است، سطح مقایسه ی بسیار پایینی خواهد داشت، او از رابطه خود، حتی اگر هزینه در سطح سود باشد،راضی خواهد بود.

ثبات و پایدارسازي خانواده

نظریه مبادله اجتماعی باتکیه بر مفروضات و مفاهیم یاد شده به چرایی و چگونگی تبیین جنبه ی گوناگون روابط اجتماعی و از جمله روابط خانوادگی می پردازد. برحسب این نظریه، افراد در نگاه اول می کوشند، سود خود را به حداکثر برسانند، اما با نگاه دقیق تر در می یابیم که گروه ها نوعا خواهان حفظ ثبات روابط اجتماعی با توسعه سیستم های انصاف و عدالت برای اعضای خود و تشویق اعضایی هستند که دیگران را رعایت آن ترغیب می کنند. هنگامی که افراد می بینند به طور ناعادلانه ای تهدید شده اند، احساس اظطرار کرده، می کوشند انصاف و عدالت را با دیگر برقرار سازند.

افراد عدالت را در قالب برابری درک می کنند و خشنودتر خواهند بود اگر این درک را داشته باشند که مزایای رابطه ،تقریبا با هزینه ی آن مساوی است اما اگر فردی در مقایسه با طرف مقابل مشارکت بیشتر و استفاده کمتری داشته باشد ،احساس استمثار شده خواهد کرد و در نتیجه خشمناک خواهدشد . طرف مقابل هم احساس گناه میکند اما نه همیشه دیگر افراد به رغم توافق بر تعریف عدالت به برابری، چه بسا به دلیل پیشینه های فرهنگی و انتظارات متفاوت در مورد برابر بودن یا نبودن رابطه خود توافق نداشه باشند.

پیام بگذارید

(0 دیدگاه)

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *