نقاشی درمانی چیست؟

نقاشی درمانی چیست؟ نقاشی درمانی یکی از روش های روان درمانی است. استفاده از نقاشی برای بیان احساسات و عواطف درونی به دوران پیش از تاریخ باز می گردد. بشر اولیه قبل از پیدایش خط و حتی زبان، برای بیان رویاها و افکار و آرزوهای خود دست به نقاشی بر روی دیواره غارها می زده است. روانشناسان از اواسط قرن بیستم پی بردند که از نقاشی می توان برای شناخت شخصیت افراد و همچنین برای درمان مشکلات روحی و روانی و اختلالات  آنها استفاده کنند.

نقاشی درمانی چیست؟

مطالعات فراوانی طی سالیان متمادی بر روی نقاشی های افراد مختلف انجام شده که نشان داده ترسیم اشکال، خطوط و به کار بردن رنگ ها هر کدام می تواند حالت ها و عواطف گوناگونی را بیان کند. نقاشی کشیدن به منزله زبان کودکان است و با استفاده از آن می توان به اختلالات و مشکلات کودکان پی برد. در ادامه به شاخص های پرخاشگری در نقاشی کودکان اشاره شده است.

شاخص های پرخاشگری  در نقاشی کودکان

• ترسیم خط ها به شکل بسیار سفت و پر رنگ
• کشیدن تصویر انسان در ابعاد بسیار بزرگ
• کشیدن لب ها به صورت پهن و بزرگ
• قرار دادن اجزا به شکل نامناسب
• نداشتن اتصال در بین اجزا
• کشیدن سلاح یا وسایل تیز و برنده
• ترسیم پاها به شکل باز

نقاشی درمانی در کودکان 

یکی از راه های ورود به دنیای کودکان نقاشی  است. در واقع ارتباط گیری با کودکان سخت تر از بزرگسالان می باشد و نقاشی می تواند باعث برون ریزی احساسات کودکان و بیان فکرها،تخیلات و آرزوهای آنان باشد. نقاشی فقط برای تشخیص مشکل در کودکان به کار نمی رود. هر شکلی که کودک می کشد و رنگی که به کار می برد می تواند نشان دهنده ی قسمتی از دنیای او و تجربیاتش باشد.  نقاشی زیردسته های مهارت های هنری است که کمک کننده به رشد شناختی و هیجانی فرد هستند.

تفسیر نقاشی کودکان فقط با استفاده از خود نقاشی صورت نمی گیرد بلکه روایت هایی که خود کودکان از نقاشی ها دارند می تواند کمک کننده به فهم بیشتر دنیای آن ها باشد. هم چنین نقاشی درمانی به کودکان کمک می کند تا حرف هایی را که نمی توانند تعریف کنند را رسم کنند و در نتیجه برآرام تر شدن و تخلیه ی خشم آن ها موثر می باشد. هم چنین نقاشی درمانی در کودکان به عنوان یک روش درمانی کمک کننده برای اختلال های رفتاری، ناتوانی یادگیری ،افسردگی و پرخاشگری به کار می رود.

شیوه های اجرایی نقاشی درمانی

شیوه های اجرایی مختلفی برای نقاشی درمانی ابداع شده که معروفترین آنها عبارتند از:

نقاشی آزاد

ابزار و وسایل مختلفی از قبیل مداد، مدادرنگی، مداد شمعی، ماژیک، آبرنگ و گواش در اختیار افراد قرار میگیرد و از آنها خواسته می شود به دلخواه خود ابزار را انتخاب کنند. انتخاب ابزار خود می تواند  معرف شخصیت درونی افراد باشد. بعد به آنها کاغذی سفید می دهند تا بر روی آن هر چه می خواهند بکشند. بعد از تمام شدن نقاشی از افراد می خواهند که نقاشی های خود را شرح دهند.

همچنین از آنها خواسته می شود تا نقاشی های افراد دیگر را شرح دهند و بگویند در نقاشی دیگران چه می بینند. تجزیه و تحلیل نقاشی دیگران نیز می تواند میزان سنجشی برای فهم شخصیت درونی فرد باشد. در پایان جلسه نقاشی ها جمع آوری میشود تا مجددا در پایان دوره مورد بررسی قرار بگیرد و از مطالعه آنها میزان پیشرفت افراد معلوم گردد.

تست گودیناف

یکی از آسانترین و کاربردی ترین آزمون ها برای شناسایی شخصیت درونی افراد است. در این تست مداد و کاغذی در اختیار کودک قرار می دهند و به او می گویند یک آدم خیلی قشنگ بکشد. برای هر یک از اعضای بدن نمره ایی در نظر گرفته شده و هر چقدر کودک آدم کاملتری بکشد نمره او بالاتر می رود.

فواید نقاشی کشیدن

• بالا بردن توجه و تمرکز در کودک

به همین دلیل است که نقاشی کشیدن یکی از بهترین فعالیت‌های درمانی برای کودکان مبتلا به نقص توجه و تمرکز (بیش فعالی) به حساب می‌آید. در مدت نقاشی کشیدن کودک روی جزئیات متمرکز می‌شود و خود را به چالش می‌کشد.

• هماهنگی دست و چشم

دقت کنید که این، مهارتی فراتر از انجام حرکات ظریف است. هماهنگی چشم و دست همان مهارتی است که به شما کمک می‌کند یک توپ را به سمت فردی که در نظر دارید بیندازید، همان مهارتی که در تیراندازی به شما کمک می‌کند، هنگام رانندگی مورد نیازتان است و یا باعث می‌شود به درستی با یک گوشی تلفن هوشمند کار کنید. در واقع هماهنگی چشم و دست مهارتی است که روزانه هزاران بار به آن نیاز خواهید داشت. در این مهارت بین آنچه می‌بینید و آنچه انجام می‌دهید ارتباط برقرار می‌شود. وقتی فرزندتان به یک شیء نگاه می‌کند و آن را روی کاغذ ترسیم می‌کند، در واقع هماهنگی چشم و دست او در حال تقویت شدن است.

• ایجاد نظم و آرامش در ذهن کودک

بچه‌های بالاتر از ۴ سال نقاشی‌های معناداری می‌کشند که گاهی هدف از آنها نظم دادن به ذهن و نمایش موضوعاتی است که نمی‌توانند در قالب کلمات بیان کنند. به همین دلیل است که گاهی روانشناسان از نقاشی کودک به عنوان یک ابزار تشخیصی (و در برخی موارد ابزار درمانی) استفاده می‌کنند. کودکان خشم، غم، ناامیدی، وابستگی، ترس و بسیاری از احساسات دیگر را در نقاشی‌های خود ابراز می‌کنند. و با این روش از فشار این احساسات رهایی می‌یابند.

نقاشی درمانی چیست؟

فواید بسیاری دیگر برای نقاشی کشیدن کودکان وجود دارد که در ادامه مواردی را فقط به صورت تیتر بیان میکنیم:

• کم کردن نشانه های افسردگی

• بهبود مدیریت خود

• بهبود مهارت های حل مسئله

• ایجاد عزت نفس

• کاهش دادن علائم مریضی جسمانی

• فراهم نمودن یک حواس پرتی مثبت برای فراموش کردن موقتی مشکلات و تجدید انرژی

• بهبود مهارت های ارتباطی

• کاهش استرس

• نشان دادن تروماهای گذشته