هر فردی صرف نظر از سنش انتظار دارد در مقابل کار خوبی که انجام می دهد، مورد تشویق قرار گیرد. این موضوع در مورد کودکان نیز با شدت بیشتری دیده می شود. بطوریکه تشویق می تواند به عنوان یک ابزار مهم تربیتی در اختیار والدین قرار گیرد. نقش تشویق کودکان در رفتارشان بسیار مهم است . بنابراین با پاداش دادن به رفتارهای قابل قبول کودک می توانیم باعث تقویت و تثبیت و نهایتاً یادگیری رفتار مطلوب در او شویم.
چگونه کودکان را مورد تشویق قرار دهیم
برای تشویق کودکان میتوانید از روش های مختلف پاداش دادن استفاده کنید. برای آموزش مهارت های جدید، کودکان را باید تشویق کرد.
پاداش های کلامی:
در سنین خردسالی می توان از پاداش های کلامی بهترین استفاده را برد. یعنی در زمانی که کودک رفتار مطلوبی را انجام می دهد با کلام محبت آمیز و نیکو او را مورد تشویق قرار دهید. مثال: به به، آفرین متشکرم و… اگر پاداش های کلامی با توصیف کردن رفتار خوب کودک همراه باشند، نتیجه خیلی بهتری خواهند داشت. چرا که کودک کاملاً متوجه کار درستی که انجام داده، میشود. مثلاً زمانی که کودک بعد از ورود به خانه کفشهایش را در جای مخصوص کفش گذاشت به او بگوییم، از اینکه کفشهایت را سرجایش گذاشتی، متشکرم. سعی کنید در زمان گفتن جملات تشویقی این جملات را با احساس و هیجان بیان کنید. یعنی طرز بیان شما شاد و پر انرژی باشد.
پاداش های غیر کلامی:
پاداش های غیر کلامی شامل پاداش هایی هستند که از کلام استفاده نمی گردد و با رفتارهایی ساده مثل با دست پشت کودک زدن، دست روی شانه او گذاشتن یا
چشمک زدن مشخص می شود. مثال: زمانیکه فرزندتان در جمع دوستانش هست و می خواهید او را به دلیل رفتار مناسبی که انجام داده تشویق کنید می توانید با چشمک زدن این کار را انجام دهید.
نقش تشویق کودکان در رفتارشان
بهتر است این نوع اظهار محبت و علاقه را به دفعات بیشتری با کودکان داشته باشید و فقط به عنوان پاداش از آنها استفاده نکنید. گاهی می توان کارهایی را که کودک واقعاً علاقمند به انجام آنها می باشد را به عنوان جایزه در نظر گرفت. این کارها ممکن است شامل انجام یک بازی، خواندن یک داستان یا رفتن به سینما و یا یک گردش دسته جمعی باشد. مثال: برای پاداش دادن به رفتار مطلوب کودک که انجام تکالیف مدرسه اش بوده است، می توانیم به او بگوییم: آفرین، چون مشق هایت را زود نوشتی می توانی ساعت پنج فیلم ببینی.
گاهی از وسایل و اشیاء مورد علاقه کودک برای پاداش دادن استفاده می کنیم. مانند اسباب بازی. مثال: اگر اطاقت را امروز عصر مرتب بکنی آن اسباب بازی که دوست داری برایت می خرم. یک فایده دیگر این فعالیت ها به جز ایجاد انگیزه در کودک، بهبود ارتباط والدین کودک می باشد. باید توجه داشت که این نوع پاداشها با باج خواهی تفاوت دارد، چرا که این پاداشها در مقابل انجام کار درست و افزایش انگیزه داده می شود در حالیکه باج یا قبل از انجام رفتار داده می شود و یا در مقابل انجام کار غلط و نادرست پرداخت می شود.
دو نکته در تشویق:
- تشویق باید بلافاصله بعداز انجام رفتار خوب صورت گیرد.
- تشویق در شروع یک رفتار خوب مثلاً به موقع خوابیدن به صورت مکرر و برای ایجاد انگیزه بیشتر انجام می شود و برای جلوگیری از وابسته شدن کودک به این پاداش ها وقتی رفتار ثبات پیدا کرد به تدریج این تشویقها را کم کرده و به صورت گاهگاهی ارائه می شوند.
چگونه درمورد فعالیت تشویقی تصمیم بگیریم؟
- سعی کنیم فعالیت ها و علایق کودک را به خاطر بسپاریم. مثلاً: خرید یک شی، یا بردن به پارک و…
- از خود کودک سوال کنیم که دوست دارد برای او چه جایزه ای در نظر گرفته شود.
- چند فعالیت را در نظر بگیریم و از کودک بخواهیم یکی را انتخاب کند. این موارد می تواند به شما کمک کند تا در زمان تشویق کودک، تصمیم گیری در مورد انتخاب نوع آن راحتتر و سریعتر باشد.
اصول مهم در پاداش دادن:
- پاداش باید بلافاصله پس از رفتار مطلوب باشد. بطوریکه همان لحظه که کودک رفتار مناسب را انجام داد، بلافاصله با پاداشهای کلامی و بسته به نوع رفتار با انواع دیگر پاداشها او را مورد تشویق قرار دهیم.
- پاداش باید در شروع رفتار مطلوب توسط کودک داده شود و برای تکرار رفتار مناسب تا زمانی که رفتار مطلوب ثابت شود، باید تشویق کودک ادامه یابد.
- فقط به رفتارهای مطلوبی که می خواهیم ادامه پیدا کند، پاداش دهیم.
- در تشویق کلامی بهتر است تشویق با توصیف آن رفتار همراه باشد. مانند: از اینکه اینقدر زیبا می نویسی خیلی خوشحالم.
زمانی که می خواهیم کودک یک رفتار جدید را شروع کند، استفاده از پاداش کاربرد زیادی داشته و باعث تقویت یادگیری رفتار می شود.
لا تعليق