مصاحبه بالینی چگونه است؟ مصاحبه بالینی هنر و علم توأمان است که نیازمند تلفیق دانش تخصصی، مهارت‌های ارتباطی و حساسیت اخلاقی است. تسلط بر این مهارت، پایه‌ای اساسی برای هر فعالیت تشخیصی و درمانی در حیطه سلامت روان محسوب می‌شود.
مصاحبه بالینی چگونه است؟
مصاحبه بالینی یک ابزار تشخیصی و درمانی ساختار یافته است که توسط متخصصان سلامت روان (روانشناسان، روانپزشکان، مشاوران) برای جمع آوری اطلاعات درباره وضعیت روانی، هیجانی و رفتاری مراجعان استفاده می شود. این مصاحبه پایه و اساس ارزیابی، تشخیص و برنامه ریزی درمانی را تشکیل می دهد.
۲. انواع مصاحبه بالینی
ساختاریافته
این نوع مصاحبه دارای پرسش‌های از پیش تعیین شده است. پاسخ‌های محدود به صورت بله و خیر دارد و یک مصاحبه استاندارد است که در تحقیقات بالینی و ارزیابی‌های نظام یافته کاربرد دارد.
نیمه ساختار یافته
مصاحبه نیمه ساختار یافته متشکل از ترکیب سؤالات باز و بسته می باشد در این مصاحبه انعطاف پذیری نسبی است و به نوعی راهنمای کلی مصاحبه است. مصاحبه نیمه ساختار یافته برای تشخیص اختلالات روانی و ارزیابی‌های روان پزشکی استفاده می شود.
غیر ساختار یافته
در مصاحبه غیر ساختار یافته سؤالات آزاد و انعطاف پذیر است. بر گفتگوی طبیعی و تمرکز بر تجربیات ذهنی استوار است. کاربرد آن در روان درمانی تحلیلی و مشاوره عمیق است.
تشخیصی
هدف از این مصاحبه تشخیص اختلالات و استفاده از معیارهای DSM-5/ICD-10 می باشد مصاحبه تشخیصی برای ارزیابی اولیه در کلینیک‌ها به کار برده می شود.
درمانی
در مصاحبه درمانی تمرکز بر حل مشکل و رابطه درمانی محور است. این مصاحبه در جلسات روان درمانی مورد استفاده قرار می گیرد.
۳. مراحل مصاحبه بالینی
۱. مرحله پیش از مصاحبه:
- بررسی پرونده قبلی
- آماده سازی محیط (حریم خصوصی، نور مناسب)
- تعیین اهداف مصاحبه
۲. مرحله شروع:
- معرفی خود و توضیح فرآیند
- ایجاد رابطه حرفه‌ای (رپورت)
- اخذ رضایت آگاهانه
مصاحبه بالینی چگونه است؟
۳. مرحله ارزیابی:
- جمع آوری اطلاعات:
- تاریخچه روانی- اجتماعی
- وضعیت فعلی (مشکلات، علائم)
- سابقه پزشکی و خانوادگی
- مشاهده رفتارهای غیرکلامی
۴. مرحله پایان:
- جمع بندی اطلاعات
- پاسخ به سؤالات مراجع
- تعیین برنامه بعدی (جلسات بعدی، ارجاع)
۵. مرحله پس از مصاحبه:
- ثبت اطلاعات
- تحلیل داده‌ها
- تهیه گزارش تشخیصی
۴. وظایف مصاحبه‌گر بالینی
وظایف مصاحبه گر شامل وظایف ارتباطی ، ارزیابی ، تشخیصی ، مداخله ای ، اخلاقی می باشد.
۱. وظایف ارتباطی:
مهمترین وظیفه مصاحبه گر ایجاد ارتباط است. مصاحبه گر در ایجاد اعتماد و امنیت روانی، گوش دادن فعال بدون قضاوت، مدیریت انتقال و انتقال متقابل برای ایجاد ارتباط و حفظ آن باید بکوشد.
۲. وظایف ارزیابی‌ای:
از جمله وظایف مصاحبه گر وظایف ارزیابی می باشد که شامل: بررسی عملکرد شناختی، ارزیابی خلق و عواطف، شناسایی مکانیسم‌های دفاعی است.
۳. وظایف تشخیصی:
مصاحبه گر باید در تطبیق علائم با معیارهای تشخیصی، تشخیص افتراقی، شناسایی نقاط قوت و ضعف مراجع تمام تلاش خود را کند.
۴. وظایف مداخله‌ای:
مصاحبه گر باید در ارائه بازخورد سازنده، پیشنهاد برنامه درمانی، مدیریت بحران (در صورت نیاز) تمام اهتمام خود را به کار ببرد.
۵. وظایف اخلاقی:
یکی از موارد وظایف مصاحبه گر وظایف اخلاقی است . وظایف اخلاقی شامل رعایت محرمانگی، احترام به خودمختاری مراجع، آگاهی از محدودیت‌های حرفه‌ای می باشد.
مصاحبه بالینی چگونه است؟
- زبان بدن: حفظ تماس چشمی مناسب، حالت صورت خنثی
- سؤالات اثربخش: استفاده از سؤالات باز (“چطور شد که…؟”)
- مدیریت زمان: اختصاص زمان مناسب به هر بخش
- حساسیت فرهنگی: توجه به باورها و ارزش‌های مراجع
- ثبت دقیق: یادداشت برداری سیستماتیک بدون اختلال در ارتباط
۶. چالش‌های رایج و راهکارها
اولین و مهمترین چالش مقاومت مراجع است . برای جلوگیری از آن ایجاد رابطه درمانی قوی، توضیح فواید مصاحبه استفاده می شود. در برابر نگرانی جهت افشای اطلاعات دردناک باید از راهکار همدلی، دادن زمان کافی، پیشنهاد حمایت استفاده شود. همچنین در انجام مصاحبه، مصاحبه گر با سوء برداشت از سؤالات مواجه می شود که با استفاده از زبان ساده و بازخورد گرفتن برطرف می شود. در مواردی نیز با محدودیت زمانی روبرو می شود که با اولویت بندی موضوعات مهم نیز می توان این مشکل را برطرف کرد.
لا تعليق