درمانهای وابستگی اعتیاد چیست؟ اعتیاد یک اختلال روانی ،ژنتیکی جسمی و اجتماعی است که بر این اساس درمانهای متنوعی از قبیل دارویی روان شناختی و مداخلات اجتماعی برای کنترل آن طراحی شده است.
درمانهای وابستگی اعتیاد
درمان اعتیاد نسبی بوده و شامل روشهای دارویی و روان شناختی و مددکاری برای پاکی کامل فرد و پیشگیری از مصرف مجدد یا در جهت کاهش آسیب و عوارض اعتیاد در فرد است. بهبودی نیز در اعتیاد نسبی بوده و میتواند به معنی بازگشت به حالت طبیعی بوده یا حتی شامل کم کردن مقدار یا دفعات مصرف هم باشد. این درمانها در چند مرحله صورت می پذیرند.
سم زدایی
اولین گام برای درمان اعتیاد سم زدایی است. بدین مفهوم که با خروج ماده یا داروی مخدر از بدن بیمار فرد دچار علائم محرومیت نشود و علائم ناخوشایند تظاهر پیدا نکنند. این کار معمولاً به دو روش صورت می پذیرد.
انواع روشهای سم زدایی؟
۱- سم زدایی با داروی کلونیدین علائم محرومیت در این حالت با تجویز داروهای غیر مخدر کنترل می گردد. در این روش درمان غالباً نیاز به بستری بیمار خواهد بود.
۲- استفاده از داروهای آگونیست متادون یا آگونیست نسبی بوپرنورفین: این روش به صورت سرپایی انجام می شود. و به وسیله جایگزینی دارو و کاهش تدریجی آن به شکلی انجام می شود که بیمار بدون افت عملکرد اساسی می تواند به فعالیتهای روزمره خود رسیدگی نماید.
سم زدایی با آگونیستهای آلفا آدرنرژیک با آلونیدین، سم زدایی با داروهای آگونیست افیونی با متادون، سم زدایی با داروهای آگونیست آنتاگونیست افیونی با بوپرنورفین انجام می شود. در تمام این موارد بعد از پایان دوره سم زدایی نیاز است بیمار به مدت کافی (حداقل ۶ ماه) تحت درمان با داروی نالترکسون قرار گیرد. این دارو جهت کاهش مصرف مواد در دوره پاکی تجویز می گردد.
درمان نگه دارنده
بیماران وابسته به اپیوئیدها در مراحل پیشرفته ممکن است قادر به رسیدن به وضعیت پرهیز مداوم نباشند. به همین دلیل در صورت عدم وجود درمان محافظت کننده این بیماران ناگزیر خواهند بود تا پایان عمر زندگی خود را حول محور تهیه و مصرف مواد بگذرانند. جهت حل این معضل مفهومی تحت عنوان درمان نگه دارنده پدید آمده است.
در درمان نگه دارنده یک داروی مخدر مجاز و کنترل شده مانند متادون یا بوپرنورفین به بیمار تجویز می شود. دوز آن تا حدی افزایش می یابد که علائم ترک مشهود نباشد و ولع مصرف مواد غیر قانونی به حداقل برسد. درمان نگه دارنده به مدت طولانی و معمولاً بیش از چند ماه ادامه می یابد. برای قطع دارو و ختم درمان نگه دارنده معمولاً لازم است ارتباط بیمار با مراکز درمانی برای پیشگیری های بعدی و انجام روان درمانی حفظ گردد.
درمانهای وابستگی اعتیاد روان شناختی
روان درمانی فردی
در این مرحله درمان با در نظر داشتن علل و عوامل اعتیاد فرد و نیز خصوصیات فردی خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی و نیز اثراتی که مصرف ماده و یا دارو بر ساختار شخصیتی روانی و رفتاری بیمار گذاشته است شکل می گیرد. و با برگزاری جلسات متعدد تغییرات اساسی در حوزه های فردی و خانوادگی فرد پدید می آید. این تغییرات نقش بسیار مهمی را در پیشگیری از عود بیماری ایفا می نمایند.
گروه درمانی
یکی از مؤثرترین روشهای پیشگیری از عود و تداوم درمانهای وابستگی اعتیاد است. ایجاد یک گروه از کسانی که توانسته اند سم زدایی را به طور موفقیت آمیز پشت سر بگذارند. در این شیوه پس از آن که بیمار آمادگی لازم را به دست آورد وارد گروه می شود. در گروه تحت نظر درمانگر افراد به افزایش انگیزه یکدیگر برای باقی ماندن در دوره پاکی و تداوم آن کمک می کنند.
خانواده درمانی
در درمانهای وابستگی اعتیاد خانواده به عنوان یک عامل بسیار مهم در بروز اختلالات روان پزشکی از جمله اعتیاد بسیار پراهمیت است. به عبارت دیگر زمانی که یکی از عوامل اصلی پیدایش وابستگی در درون خانواده است. با انجام سم زدایی و بازگشت فرد به همان محیط پیشین بدون این که مداخله ای صورت پذیرد شرایط بازگشت به مصرف را بار دیگر فراهم نموده ایم. پاسخ این سؤال که آیا خانواده منشأ بروز وابستگی است یا خیر در جلسات مصاحبه روان پزشکی و روان شناسی استنباط می شود و به دنبال آن برگزاری جلسات خانواده درمانی می تواند سامانه خانواده را به شکلی متحول سازد که وابستگی دیگری پدیدار نگردد.
حمایت های خانوادگی اجتماعی
تداوم فعالیت های خانوادگی و اجتماعی درمانهای وابستگی اعتیاد در حین پشت سرنهادن مراحل درمان نقش بزرگی در موفقیت بیمار دارد. ایفای نقش های واگذار شده بدون حمایت خانواده و جامعه به خصوص کارفرمایان امکان توفیق درمانی را کاهش می دهد. پیگیریهای مددکارانه و روان شناسی اثر مطلوبی را در ایجاد محیط مناسب بر جای می گذارند.
درمانهای وابستگی اعتیاد
درمانهای دارویی جهت اختلالات القاشده با مصرف مواد
افسردگی و اختلال اضطرابی از بیماری های روان پزشکی هستند که معمولاً همراه با مصرف مواد دیده میشود. این بیماری ها میتوانند در اثر مصرف مواد ایجاد شوند. هر چند در بسیاری موارد نیز خود باعث شکل گیری اعتیاد به مواد و یا دارو میشوند.
در این گونه موارد برای فرار و دوری از علائم بیماری زمینه ای شرایط به شکلی رقم می خورد که احتمال بازگشت به مصرف بسیار زیاد خواهد بود. به همین علت مداخلات به موقع روان پزشکی از حیث تشخیص و درمان کارآیی فراوانی در جلوگیری از بازگشت و نیز درمان بیماری زمینه ای دارد. با این وصف کاملاً واضح است که پیش از آغاز سم زدایی و در حین دوره درمان ویزیتهای مکرر روان پزشکی الزامی و ضروری است.
لا تعليق