تعریف سبک فرزند پروری چیست؟ سبک فرزند پروری به مجموعه ای از روش‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای والدین در تربیت فرزندان اشاره دارد که بر رشد روانی، اجتماعی، عاطفی و شناختی کودک تأثیر می گذارد.
تعریف سبک فرزند پروری
این سبکها به والدین کمک می کنند تا با آگاهی بیشتری شیوه تربیتی خود را انتخاب کنند و تأثیرات بلند مدت آن بر فرزندان را در نظر بگیرند. این سبک ها بر اساس دو بعد اصلی تعریف می شوند:
- پاسخ دهی ( warmth/responsiveness ): میزان حمایت عاطفی، صمیمیت و توجه به نیازهای کودک.
- توقع ( demand/control ): سطح انتظارات، قوانین و کنترل والدین بر رفتار کودک.
بر اساس ترکیب این دو بعد، دیانا بامریند (۱۹۶۷) و بعدها مکوبی و مارتین (۱۹۸۳) چهار سبک اصلی فرزندپروری را معرفی کردند.
انواع سبک های فرزند پروری
-
سبک مقتدرانه (Authoritative)
در سبک مقتدرانه تعادل بین حمایت عاطفی و انتظارات منطقی بر قرار است همچنین این سبک دارای قوانین روشن ولی انعطاف پذیر می باشد. از دیگر ویژگی های این سبک تشویق به استقلال و گفت وگوی دو طرفه است. تاثیراتی که این سبک بر کودکان می گذارد شامل اعتماد به نفس بالا، مسئولیت پذیری، مهارت های اجتماعی قوی و تاب آوری کودکان می باشد.
مثلا والدین به کودک اجازه می دهند در تصمیم گیری‌ها (مثل انتخاب فعالیت‌های فوق برنامه) مشارکت کند، اما محدودیت‌های منطقی (مثل زمان خواب) را اعمال می کنند.
-
سبک مستبدانه (Authoritarian)
در سبک مستبدانه کنترل بالا و حمایت عاطفی کم وجود دارد. قوانین سخت گیرانه بدون توضیح اعمال می شود. همچنین تاکید بر اطاعت بی‌چون و چرا وجود دارد. اثرات این سبک بر کودک باعث اضطراب، کم رویی، عدم اعتماد به نفس، پرخاشگری یا افسردگی می باشد.
به عنوان مثال : والدین بدون توضیح به کودک می گویند: “حق نداری با دوستت اختلاف نظر داشته باشی، همیشه باید حرف بزرگ ترها را بپذ یری.”
-
سبک سهل گیرانه (Permissive)
در سبک فرزند پروری سهل گیرانه شاهد حمایت عاطفی زیاد ولی انتظارات و کنترل کم فرزندان هستیم اجازه دادن به کودک بدون تعیین مرزهای روشن و رفتار دوستانه ولی غیرراهنمایی کننده از دیگر ویزگی های این سبک است.
تأثیراتی که این سبک بر کودک دارد شامل وابستگی، عدم انضباط شخصی، مشکلات تحصیلی و پرتوقعی می باشد. به عنوان مثال والدین به کودک اجازه می‌دهند هر زمان که بخواهد بازی کند، حتی اگر تکالیفش انجام نشده باشد.
-
سبک غافل گیرانه (Neglectful/Uninvolved)
در سبک غافل گیرانه حمایت عاطفی و کنترل بسیار کم وجود دارد. بی توجهی به نیازهای جسمی و روانی کودک نیز از دیگر ویزگی های این سبک می باشد.
این سبک مشکلات شدید عاطفی، رفتارهای پرخطر، افت تحصیلی و وابستگی به دیگران را برای کودکان در پی دارد. والدین از وضعیت تحصیلی یا دوستان کودک بی اطلاع هستند و زمان کمی با او می‌گذرانند در گروه سبک غافلگیرانه قرار می گیرند.
کاربردهای سبک های فرزند پروری
در روانشناسی کودک: پیش بینی برای مشکلات رفتاری و طراحی مداخلات درمانی از سبکهای فرزند پروری استفاده می شود. در مشاوره خانواده جهت کمک به والدین برای بهبود رابطه با فرزند به کار برده می شود. از این سبکها در آموزش جهت طراحی برنامه های تربیتی برای معلمان و مربیان استفاده و در پژوهش‌های رشد برای بررسی تأثیر فرهنگ و جامعه بر شیوه‌های تربیتی استفاده می شود.
تعریف سبک فرزند پروری
به طور کلی سبکهای فرزند پروری به چهار دسته تقسیم می شود. گروه اول مقتدرانه با پاسخ دهی و توقع بالا که در نتیجه کودکان مستقل و موفق تربیت می کنند. گروه دوم مستبدان که پاسخ دهی والدین پایین و توقعات بالا دارند و باعث تربیت کودکان مضطرب یا پرخاشگر می شوند. گروه سوم سهل‌گیرانه که پاسخ دهی بالا و توقعات پایین دارند که باعث تربیت کودکان بی انضباط می شود و گروه آخر غافل گیرانه که پاسخ دهی پایین و توقعات پایین دارند و کودکانی با مشکلات عاطفی شدید تربیت می کنند.
لا تعليق