اختلال وابستگی چیست؟

اختلال وابستگی چیست؟ ملاکهای تشخیص اختلال وابستگی چیست؟ اختلال وابستگی  ( Dependent Personality Disorder – DPD )  یکی از اختلالات شخصیت در دسته‌ی اختلالات شخصیت گروه C (اختلالات اضطرابی ) است که با ترس شدید از جدایی، نیاز مفرط به مراقبت و وابستگی بیمارگونه به دیگران مشخص می‌شود.

اختلال وابستگی چیست؟

اختلال شخصیت وابسته یک اختلال شخصیتی است که با وابستگی روانی فراگیر به افراد دیگر مشخص می شود. این اختلال شخصیت یک وضعیت طولانی مدت است که در آن افراد برای رفع نیازهای عاطفی و فیزیکی خود به دیگران وابسته هستند. افراد مبتلا به اختلال وابستگی برای تصمیم‌ گیری ‌های روزمره، احساس امنیت و تأیید شدن به دیگران وابسته هستند و بدون حمایت دیگران احساس درماندگی می‌کنند.

ملاک‌های تشخیصی (بر اساس DSM-5)

برای تشخیص  DPD یا اختلال وابستگی، فرد باید حداقل ۵ مورد از موارد زیر را به صورت پایدار و فراگیر در رفتار خود نشان دهد:

1. عدم توانایی در تصمیم ‌گیری ‌های روزمره بدون توصیه و اطمینان‌ بخشی دیگران.
2. نیاز به مسئولیت ‌پذیری دیگران در حوزه‌ های مهم زندگی (مثل انتخاب شغل، مدیریت مالی).
3. ترس از ابراز مخالفت با دیگران به دلیل از دست دادن حمایت یا تأیید آن‌ها.
4. دشواری در شروع پروژه‌ ها یا انجام کارها به تنهایی (به دلیل کمبود اعتماد به نفس).
5. تلاش افراطی برای جلب حمایت دیگران، حتی تا حد انجام کارهای ناخوشایند.
6. احساس ناراحتی یا درماندگی در تنهایی به دلیل ترس غیر واقعی از ناتوانی در مراقبت از خود.
7. جستجوی فوری یک رابطه ‌ی جدید پس از پایان یک رابطه‌ ی صمیمی (به عنوان منبع حمایت).
8. اشتغال ذهنی با ترس از رها شدن و نیاز به خود کفایی.

علل و عوامل خطر اختلال وابستگی چیست؟

• ژنتیک و خلق ‌و خو: ممکن است زمینه‌ های ارثی یا مزاج اضطرابی داشته باشد.
• روان ‌دینامیک: تجربیات کودکی مانند والدین بیش ‌از حد کنترل‌ گر یا محافظه‌ کار که استقلال را تشویق نکرده‌ اند.
• یادگیری اجتماعی: الگو برداری از رفتارهای وابسته در خانواده.
• تروما: تجربه ‌ی رها شدن یا طرد شدن در کودکی.

تفاوت با اختلالات مشابه

• اختلال اضطراب جدایی: بیشتر در کودکان دیده می ‌شود و ترس از جدایی از چهره‌ های دلبستگی است.
• اختلال شخصیت مرزی (BPD): شامل بی ‌ثباتی هیجانی و روابط متلاطم است، نه فقط وابستگی.
• اختلال شخصیت اجتنابی (AvPD): افراد از ترس طرد شدن از ارتباط اجتناب می ‌کنند، در حالی که DPD به دنبال وابستگی است.

درمان اختلال وابستگی چیست؟

1. روان ‌درمانی:
   • درمان شناختی- رفتاری (CBT): برای تغییر باورهای ناکارآمد درباره‌ ی خودکفایی.
   • درمان روان‌ پویشی: بررسی ریشه‌ های وابستگی در کودکی.
   • آموزش مهارت‌ های تصمیم‌ گیری و حل مسئله.
2. دارودرمانی:
   • در صورت وجود اضطراب یا افسردگی همزمان، ممکن است از داروهای ضد افسردگی (مثل SSRIs) استفاده شود.
3. گروه‌ درمانی:
   • برای بهبود تعاملات اجتماعی و کاهش ترس از طرد شدن.

چالش‌ های زندگی با فرد دارای  DPD

افراد دارای اختلال وابستگی در زندگی خود با یک سری مشکلات مواجه می شوند آنها ممکن است در موقعیت روابط نابرابر  و مورد سوءاستفاده عاطفی یا مالی توسط دیگران قرار گیرند. همچنین انها ممکن است به دلیل احساس درماندگی و وابستگی دچار اختلال افسردگی شوند. در اکثر موارد عدم توانایی در ایجاد کار مستقل باعث به وجود آمدن مشکلات شغلی می شود.

اختلال وابستگی چیست؟

اختلال شخصیت وابسته یک الگوی ناسازگارانه‌ ی بلند مدت است که با درمان مناسب (به ویژه روان ‌درمانی) قابل بهبود است. هدف اصلی، افزایش استقلال عاطفی و اعتماد به نفس در فرد است. اگر شما یا اطرافیان تان نشانه‌های DPD را دارید، مراجعه به روانشناس یا روانپزشک می‌تواند کمک‌ کننده باشد.