اختلال اضطراب فراگیر و درمان آن

اختلال اضطراب فراگیر و درمان آن چگونه است؟ اختلال اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder یا GAD) یکی از شایعترین اختلالات اضطرابی است که با نگرانی بیش از حد و غیر قابل کنترل درباره موضوعات مختلف زندگی روزمره مشخص می شود.

اختلال اضطراب فراگیر و درمان آن

این نگرانیها معمولاً با علائم جسمی و روانی همراه هستند و می توانند عملکرد فرد را در زندگی شخصی، اجتماعی، و شغلی مختل کنند. در ادامه به طور کامل به تعریف اختلال اضطراب فراگیر، علل ایجاد آن، و روشهای درمان پرداخته می شود.

تعریف اختلال اضطراب فراگیر (GAD)

اختلال اضطراب فراگیر با نگرانی مداوم و بیش از حد درباره موضوعات مختلف (مانند سلامت، کار، خانواده، یا مسائل مالی) مشخص می شود. این نگرانیها معمولاً غیر واقعبینانه هستند و فرد نمی تواند آنها را کنترل کند. برای تشخیص GAD، این علائم باید حداقل به مدت ۶ ماه ادامه داشته باشند و باعث ناراحتی یا اختلال در عملکرد فرد شوند.

علائم اختلال اضطراب فراگیر

علائم GAD به دو دسته علائم روانی و علائم جسمی تقسیم می شوند.

الف) علائم روانی:

• نگرانی مداوم و بیش از حد درباره موضوعات مختلف.
• احساس بیقراری یا عصبی بودن.
• مشکل در تمرکز یا احساس خالی شدن ذهن.
• تحریک پذیری و زود رنجی.
• ترس از وقوع اتفاقات بد.

ب) علائم جسمی:

• خستگی مفرط.
• تنش عضلانی یا دردهای بدنی.
• مشکلات خواب (بی خوابی یا خواب بی کیفیت).
• تعریق، لرزش، یا تپش قلب.
• مشکلات گوارشی (مانند تهوع یا اسهال).

علل ایجاد اختلال اضطراب فراگیر

GAD یک اختلال چند عاملی است و ترکیبی از عوامل زیستی، روانی، و محیطی در ایجاد آن نقش دارند.

الف) عوامل زیستی:

• ژنتیک: سابقه خانوادگی اختلالات اضطرابی می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
• اختلالات مغزی: تغییرات در عملکرد نواحی مغز مرتبط با تنظیم اضطراب (مانند آمیگدال و قشر پیشانی).
• عدم تعادل شیمیایی: کاهش سطح انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین، نوراپی نفرین، یا گاما- آمینوبوتیریک اسید (GABA).

ب) عوامل روانی:

• تفکر منفی: الگوهای فکری ناکارآمد مانند فاجعه سازی یا تمرکز بر جنبه های منفی.
• کمال گرایی: نیاز به انجام کارها به طور کامل و بی نقص.
• عدم تحمل بلاتکلیفی: ناتوانی در تحمل موقعیتهای مبهم یا نامشخص.

ج) عوامل محیطی:

• تجربیات traumatic: تجربه حوادث استرس زا یا آسیب زا در گذشته (مانند سوء استفاده، تصادف، یا از دست دادن عزیزان).
• فشارهای زندگی: مشکلات مالی، شغلی، یا خانوادگی.
• یادگیری: مشاهده رفتارهای اضطرابی در خانواده یا محیط زندگی.

روشهای درمان اختلال اضطراب فراگیر

درمان GAD معمولاً شامل ترکیبی از روان درمانی و دارودرمانی است. در ادامه به روشهای درمان به طور کامل پرداخته می شود.

الف) روان درمانی:

۱. درمان شناختی-رفتاری (CBT):

• شناسایی و تغییر الگوهای فکری: به فرد کمک می شود تا افکار غیرمنطقی و ناکارآمد را شناسایی و تغییر دهد.
• مواجهه با موقعیتهای اضطراب آور: فرد به طور تدریجی با موقعیتهایی که باعث اضطراب می شوند مواجه می شود و یاد می گیرد چگونه اضطراب خود را مدیریت کند.

۲. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT):

• تمرکز بر پذیرش افکار و احساسات ناخواسته بدون تلاش برای تغییر آنها.
• تعیین ارزشهای زندگی و اقدام در جهت آنها.

اختلال اضطراب فراگیر و درمان آن

۳. درمان روانپویشی:

• بررسی ریشه های ناخودآگاه اضطراب و ارتباط آن با تجربیات گذشته.

ب) دارودرمانی:

• مهارکننده های بازجذب سروتونین (SSRIs): داروهایی مانند فلوکستین، سرترالین، و پاروکستین برای کاهش علائم اضطراب استفاده می شوند.
• مهارکننده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs): داروهایی مانند ونلافاکسین و دولوکستین.
• بنزودیازپین ها: در موارد شدید و کوتاه مدت، ممکن است از داروهایی مانند آلپرازولام یا کلونازپام استفاده شود.
• بوسپیرون: یک داروی ضداضطراب غیربنزودیازپینی که برای درمان GAD استفاده میشود.

ج) روشهای خودیاری:

• آموزش روانی: یادگیری درباره اختلال اضطراب فراگیر و روشهای مقابله با آن.
• مدیریت استرس: استفاده از تکنیکهای آرامش بخش مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، یا یوگا.
• حمایت اجتماعی: ارتباط با گروه های حمایتی یا دوستان و خانواده.

د) تغییرات سبک زندگی:

• ورزش منظم: فعالیت بدنی باعث ترشح اندورفین (هورمون احساس خوب) و کاهش اضطراب می شود.
• تغذیه سالم: مصرف غذاهای مغذی و متعادل به تقویت سیستم ایمنی و بهبود خلق و خو کمک می کند.
• خواب کافی: خواب باکیفیت و کافی برای بازیابی انرژی و کاهش اضطراب ضروری است.

ه) درمانهای نوین:

• تحریک مغناطیسی transcranial (TMS): استفاده از امواج مغناطیسی برای تحریک نواحی خاص مغز.
• تحریک عمقی مغز (DBS): در موارد بسیار شدید و مقاوم به درمان، ممکن است از این روش استفاده شود.

۵. پیشگیری از اختلال اضطراب فراگیر

• مدیریت استرس: یادگیری مهارتهای مقابله با استرس و فشارهای زندگی.
• تشخیص زودهنگام: توجه به علائم اولیه اضطراب و مراجعه به روانشناس یا روانپزشک.
• سبک زندگی سالم: ورزش منظم، تغذیه سالم، و خواب کافی.

اختلال اضطراب فراگیر و درمان آن

اختلال اضطراب فراگیر یک اختلال روانی شایع است که با نگرانی مداوم و بیش از حد درباره موضوعات مختلف زندگی مشخص می شود. علل آن شامل عوامل زیستی، روانی، و محیطی است. درمان GAD معمولاً شامل ترکیبی از روان درمانی (مانند CBT و ACT) و دارودرمانی (مانند SSRIs و SNRIs) است. با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، بسیاری از افراد می توانند علائم خود را مدیریت کنند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. همچنین، پیشگیری از GAD با مدیریت استرس و سبک زندگی سالم امکان پذیر است.