اختلالات یادگیری چگونه هستند؟ اختلالات یادگیری از جمله چالشهای عمده در حوزه روانشناسی رشد کودک هستند که تواناییهای شناختی، زبانی و تحصیلی را تحت تأثیر قرار میدهند. این اختلالها معمولاً منشأ عصبی دارند و درک، پردازش و بیان اطلاعات را مختل می سازند. شیوع این اختلالات در جمعیت عمومی حدود ۵ تا ۵۱ درصد تخمین زده میشود و تأثیر قابل توجهی بر سلامت روان و آینده شغلی فرد خواهد داشت.
اختلالات یادگیری
اختلال یادگیری یک اصطلاح کلی است که به نقصهای پایدار درتوانایی های شناختی خاصی اشاره دارد که مانع از کسب مهارتهای آکادمیک استاندارد در افراد با هوش متوسط یا بالاتر میشوند. این مشکلات به دلیل نقص در “سیستم پردازش اطلاعات مرکزی” مغز ایجاد می شوند و نباید با عقب ماندگی ذهنی، اختلالات حسی (مانند کم شنوایی یا کم بینایی)، یا محرومیتهای محیطی اشتباه گرفته شوند.
تعریف استاندارد بین المللی معمولاً بر این فرض استوار است که تفاوت معناداری بین پتانسیل هوشی فرد (که با آزمونهای هوش سنجیده میشود) و عملکرد واقعی او در مهارتهای پایه (مانند خواندن، نوشتن یا ریاضی) وجود دارد. ناتوانی در یادگیری یک مهارت خاص، اغلب منجر به اضطراب، کاهش عزت نفس و کناره گیری اجتماعی در کودکان می شود. بنابراین، رویکردی چند رشته ای شامل روانشناسی، عصب شناسی و آموزش ویژه برای مدیریت این چالشها ضروری است.
انواع اختلالهای یادگیری:
اختلالات یادگیری بر اساس حوزه های عملکردی که تحت تأثیر قرار میدهند، دسته بندی می شوند. این دسته بندی ها عمدتاً بر اساس معیارها و کدهای DSM-5-TR سازماندهی شده اند.
۱. اختلال خواندن (دیسلکسی)
دیسلکسی شایع ترین اختلال یادگیری است و ریشه در مشکلات واج شناسی (lacigolonohP )Processing دارد.
نشانه های کلیدی:
- مشکل در آگاهی واج شناسی: ناتوانی در تشخیص و دستکاری اجزای صوتی گفتار (مانند قافیه سازی یا تقسیم کلمات به هجاها)
- روانخوانی ضعیف: خواندن آهسته، پراز مکث و با تلاش زیاد
- دقت پایین در رمزگشایی: اشتباهات مکرر در خواندن کلمات جدید یا مشابه (مانند خواندن “ببَر” به جای “پدر”)
- مشکلات درک مطلب: با وجود تلاش زیاد برای رمزگشایی کلمات، معنای کلی متن درک نمیشود زیرا تمام منابع شناختی صرف بازخوانی کلمات می شود.
- اشکالات املایی: خطاهای نوشتاری که نشان دهنده عدم تطبیق صحیح بین صدا ونماد است.
- مکانیسم عصبی مرتبط: اغلب با اختلال در فعالیت لوب آهیانه ای و گیجگاهی چپ مغز مرتبط است که مسئول پردازش اطلاعات زبانی سریع و خودکار هستند.
۲. اختلال نوشتن (دیسگرافی)
دیسگرافی بر توانایی فرد در تولید نوشتار تأثیر می گذارد. این اختلال میتواند جنبه های مکانیکی (نوشتار و املا) یا جنبه های پردازشی (سازماندهی محتوای نوشتاری) را درگیر کند.
زیرمجموعه ها و نشانه ها:
دیسگرافی حرکتی: مشکلات در مهارتهای حرکتی ظریف. دست خط بسیار بد، نامرتب، اندازه های نامتناسب حروف، و خستگی سریع دست هنگام نوشتن. این کودکان اغلب در کپی کردن از روی تخته یا پر کردن فرمها مشکل دارند .
دیسگرافی وضعیتی: مشکلات در قرار دادن کلمات و حروف در کنار یکدیگر به صورت منظم روی صفحه (فضایی). حاشیه نویسی نامنظم، فاصله گذاری نادرست بین کلمات و حروف. دیسگرافی زبانی : مشکلات ساختاری در نگارش شامل ناتوانی در سازماندهی ایده ها، ضعف در گرامر و نحوه بیان افکار روی کاغذ، حتی اگرمهارتهای شفاهی قوی داشته باشند.
۳. اختلال ریاضی (دیسکاکولیا)
دیسکاکولیا بر توانایی های مربوط به درک کمیت، اعداد و روابط فضایی-عددی تأثیر میگذارد.
این اختلال اغلب کمتر از دیسلکسی مورد تشخیص قرار می گیرد اما تأثیرات عمیقی برمهارتهای عملی زندگی دارد.
نشانه های کلیدی:
نقص در درک مفهوم عدد: مشکل در تمایز بین اعداد بزرگ و کوچک، یا درک ارزش مکانی (مانند تفاوت بین ۰۳ و۳)
مشکلات پایه: دشواری در شمارش، به خاطرسپردن حقایق ریاضی (مانند جدول ضرب) و اجرای عملیات حسابی ساده .
مسائل مربوط به اندازه گیری و جهت یابی: مشکل در خواندن ساعت، جهت یابی، و درک مقیاس یا مسافت.
محاسبات نادرست: استفاده از انگشتان برای شمارش حتی در سنین بالا، و اشتباهات در اجرای الگوریتم های محاسباتی (مانند جمع و تفریق.)
فرمولهای مرتبط با پردازش عددی: برخی پژوهشها نشان میدهند که دیسکاکولیا میتواند با نقص در سیستم “زیرواژه ای” مرتبط باشد، یعنی ناتوانی در تشخیص سریع تعداد اشیاء بدون شمارش مستقیم (مثلاً دیدن سه نقطه و درک فوری عدد ۳). این امر میتواند با نقص در اتصالات بین نواحی زبانی و نواحی آهیانهای مغز مرتبط باشد.
۴. اختلال در مهارتهای حرکتی
اگرچه دیسپراکسیا میتواند به عنوان یک اختلال رشدی هماهنگی طبقه بندی شود، اما به دلیل تأثیر مستقیم بر یادگیری (مثلاً نوشتن یا انجام آزمایشهای علمی)، اغلب در چارچوب اختلالات یادگیری مورد توجه قرارمی گیرد. این اختلال بر برنامه ریزی و اجرای حرکات تأثیر میگذارد.
لا تعليق