اختلالات روانی و شخصیتی چگونه است؟ اختلالات روانی مجزا از اختلالات شخصیت می باشد که اختلالات روانی شامل اختلالات اضطرابی، اختلالات خلقی و اختلالات روان پریشی و اختلالات شخصیت شامل اختلالات دسته C ,B , A می باشد.
اختلالات روانی و شخصیتی
این طبقه بندی بر اساس DSM-5 ارائه شده و تشخیص نهایی باید توسط متخصص سلامت روان انجام شود. هر اختلال زیرگروه‌ها و پیچیدگی‌های تشخیصی خاص خود را دارد که نیاز به ارزیابی تخصصی دارد.
اختلالات روانی (Mental Disorders)
اختلالات روانی به سه دسته شامل اختلالات اضطرابی، اختلالات خلقی و اختلالات روان پریشی تقسیم می شود .
الف) اختلالات اضطرابی (Anxiety Disorders)
اختلالات اضطرابی به سه دسته اختلال اضطراب فراگیر(GAD)، اختلال پانیک و فوبیای خاص تقسیم میشود. علایم اختلال اضطراب فراگیر همچون نگرانی مزمن و غیرقابل کنترل درباره مسائل روزمره است ویزگی های اختلال پانک نیز حملات ناگهانی ترس شدید همراه با علائم جسمانی می باشد و علائم فوبیای خاص ترس غیرمنطقی از اشیا/ موقعیت‌های خاص است.
فردی که دائماً نگران سلامت خانواده است، حتی وقتی هیچ خطری وجود ندارد. فردی که از دیدن سوزن خونریزی می‌کند یا دانشجویی که هنگام امتحان دچار تپش قلب، تعریق و ترس از مرگ میشود. همه نمونه هایی از اختلالات اضطرابی می باشد.
ب) اختلالات خلقی (Mood Disorders)
اختلالات خلقی به دو دسته اختلالات افسردگی اساسی که شامل خلق پایین، بی‌علاقگی، کاهش انرژی است و اختلال دو قظبی نوسان بین افسردگی و شیدایی (مانی) می باشد.
خانمی که پس از زایمان ۳ هفته است از خواب بیدار نمی‌شود و گریه می‌کند یا کارمندی که هفته‌ها بی‌خوابی دارد و میلیون‌ها تومان آنلاین خرید می‌کند نمونه هایی از اختلالات خلقی می باشد.
ج) اختلالات روان پریشی (Psychotic Disorders)
اختلالات روان پریش شامل اسکیزوفرنی با علائم : توهم، هذیان، گفتار آشفته است. و اختلال هذیانی که نیز با علائم باورهای ثابت غیرواقع بینانه می باشد.
اختلالات روانی و شخصیتی
به عنوان مثال جوانی که معتقد است سازمان جاسوسی با او ارتباط ذهنی برقرار کرده یا مردی که فکر می‌کند همسرش با فرد مشهوری رابطه دارد، بدون هیچ شواهدی از جمله اختلالات روان پریشی است
۲. اختلالات شخصیت (Personality Disorders)
اختلالات شخصیت به سه دسته اختلالات دسته C , B , A تقسیم می شود.
الف) خوشه A (عجیب و غریب)
اختلالات دسته A شامل اسکیزوئید با علائمی همچون بی‌علاقگی به روابط، انزوای اجتماعی و اختلال اسکیزوتایپال با ویژگی هایی همچون تفکر جادویی، رفتارهای عجیب وغریب می باشد. به عنوان مثال برنامه نویسی که ۱۰ سال است با کسی دوست نشده و لذت نمی‌برد یا زنی که با کریستال‌ها “صحبت می‌کند” و معتقد است نیروهای ماورایی دارد.
ب) خوشه B (دراماتیک و هیجانی)
دسته دوم شامل اختلال مرزی (BPD) که علائمی همچون بی‌ثباتی هیجانی، ترس از رها شدن .و نارسیسیستیک (NPD) با ویزگی هایی مانند خود بزرگ بینی، فقدان همدلی می باشد. به عنوان مثال دختر ۲۰ ساله‌ای که پس از قطع رابطه، خودزنی می‌کند و مدیری که کارمندان را تحقیر می‌کند و معتقد است بی‌نظیر است
ج) خوشه C (اضطرابی و ترسو)
گروه سوم شامل اختلال اجتنابی با علائم حساسیت به طرد، کمرویی شدید می باشد و اختلال وابسته با علائم نیاز افراطی به مراقبت است. برای مثال مردی که ۱۵ سال است به دلیل ترس از مسخره شدن سر کار نرفته یا زنی که بدون مشورت با همسر حتی لباس نمی‌خرد.
۳. اختلالات عصبی-رشدی (Neurodevelopmental Disorders)
اختلالات عصبی رشدی در بر گیرنده اختلال ADHD با علائم نقص توجه، بیش فعالی و اختلال اوتیسم با علائم مشکلات ارتباطی، رفتارهای تکراری می باشد. به عنوان مثال کودکی که نمی‌تواند ۵ دقیقه روی صندلی بنشیند یا پسربچه‌ای که فقط با چرخیدن ماشین‌ها سرگرم میشود.
۴. اختلالات مرتبط با تروما (Trauma-Related Disorders)
اختلال PTSD یا فلش بک، با ویژگی اجتناب از محرک های مرتبط با تروما است. برای نمونه سرباز بازگشته از جنگ که با صدای بلند دچار حمله میشود دارای اختلال استرس پس از سانحه است.
۵. اختلالات کنترل تکانه (Impulse Control Disorders)
اختلال کلوپتومانیا با علائمی همچون دزدی وسایل بی‌ارزش است مثلا زنی که از مغازه لوازم آرایشی می‌دزدد، در حالیکه پول دارد.
نکات تشخیصی اختلالات روانی و شخصیتی
- مدت زمان: علائم باید پایدار باشند (معمولاً ۶+ ماه)
- اختلال در عملکرد: ایجاد مشکل در کار، روابط یا زندگی روزمره
- علل چند عاملی: ترکیب ژنتیک، محیط و تجربیات زندگی
درمان‌های رایج:
- دارو درمانی: مثل SSRIs برای افسردگی
- روان درمانی: CBT برای اضطراب، DBT برای اختلال مرزی
- مداخلات اجتماعی: آموزش مهارت‌های زندگی
لا تعليق