وسواس چیست؟

بیشتر افراد وسواسی می دانند که دچار یک اختلال روانی شده اند.  انگار مجبور به انجام برخی کارها هستند. روان شناسان به این حالت می گویند آگاهی. آگاهی با هشیاری فرق دارد. آگاهی یعنی این که فرد می داند دچار چه حالاتی است. ولی نمی داند که چرا گرفتار این حالت ها شده است. اما هشیاری به این معناست که فرد نه تنها می داند. چرا دچار شده بلکه دلیل و علت آن را هم می داند. وسواس چیست؟ میگویند وسواسی ها به صورت ناهشیار تحت فشار هایی از درون هستند. که آن ها را مجبور به انجام کارهایی تکراری یا فکر کردن به افکاری نامربوط می کند.

وسواس

در درون برخی از انسان ها و یا حتی برخی از ما، هم اکنون و یا در برهه ای از زندگی، ممکن است بتخانه ای ساخته شده باشد. به نام (بتخانه وسواس) که در مرکز آن بتی به نام (اختلال وسواس) قرار دارد. اختلال وسواس، نوعی آسیب مرضی است .که فرد و اطرافیانش را به زحمت می اندازد. بهتر است از بتخانه وسواس کمی بیشتر بدانیم.

وسواس چیست؟

در میان معرفی های بسیار از وسواس شاید بتوان یکی از بهترین تعریف ها را این دانست. که وسواس، فکر یا تصویری ذهنی است. که بر خلاف خواست و اراده انسان. به ذهن او حمله می کند. اضطراب بسیاری در درون او بر می انگیزاند . او را مجبور به انجام یک سری کارها می کند.

انواع وسواس

۱) تصاویر تکراری .

در برخی افراد، تصاویری به صورت غیر اختیاری به ذهنشان هجوم می آورد . باعث پدید آیی اضطراب مخربی در آن ها می شود .که تا مدت ها ذهنشان را مشغول می سازد. مادری که در صحنه تصادف فرزندش حاضر بوده است. ممکن است بدون اختیار تا مدت ها در ذهنش تصاویر فرزند غرق به خونش بیاید و برود . هر بار هیجانات غمگینانه و اضطراب بالایی را به او تحمیل کند.

۲) افکار وسواسی .

برخی افکار نیز مانند خوره به جان شخص می افتد . هر چند یکبار به ذهن او حمله می کند. مثل فکر نجاست در کسانی که وسواس طهارت و نجاست دارند. معمولا این افکار جنبه عمومی به خود می گیرد . اضطراب بسیار بالایی را به شخص وارد می کند. برخی از افراد مدام درگیر این فکر هستند .که کوچک ترین کوتاهی در طهارت می تواند سبب شود .نجاست به همه چیز، همه جا، همه کس و همه چیزهایی که در اطراف آن ها وجود دارند سرایت کند. دیگر به هیچ وجه نتوان آن ها تطهیر کرد!

۳) تردید های وسواسی .

گرفتاران این گونه وسواس، نسبت به گذشته و آینده دچار تردید هستند. آن ها پیوسته از خود درباره درست و غلط بودن اعمالی که قبلا انجام داده اند. می پرسند و نسبت به پیامد هایی که گذشته آن ها در حال و آینده آنها دارد فکر می کنند . دچار تردید درباره درست و غلط بودن پیامدها می شوند. از سویی تردید وسواسی در مورد آینده سبب می شود .که فرد قدرت تصمیم گیری خود را از دست بدهد .می دانید که زندگی بدون داشتن قدرت تصمیم گیری یعنی یک زندگی فلج.

۴) اعمال بی اختیار .

نوع دیگری از انواع وسواسی، اعمال بی اختیاری است. اعمالی که فرد فکر می کند که اگر آن ها را انجام ندهد .حادثه ناخوشایند ی رخ خواهد داد. چنین فردی خود را مجبور به انجام این رفتار ها می بیند . برای کم کردن اضطراب و حالت درماندگی خود به انجام مکرر آن ها پناه می برد . حال آن که فایده ای هم جز افزایش اضطراب او ندارد. مثال این نوع وسواس مانند شستن های مکرر دست با قصد برطرف کردن نجاست است. یا وارسی کردن های مکرر در منزل به منظور مطمئن شدن از قفل بودن آن است.

لمس کردن تکراری اشیاﺀ هم از مصادیق دیگر این نوع وسواس است. شایان ذکر است که افکار وسواسی و اعمال بی اختیار معمولا با هم همراه هستند. اگر اعمال بی اختیاری که به آن اشاره شد  با افکار وسواسی همراه نباشد. به آن رفتار آئینی گفته می شود. مانند کودکی که به خوابیدن روی رختخواب خود حساسیت بالایی نشان می دهد.

زمان بروز وسواس

وسواس معمولا در نوجوانی یا نخستین سال های جوانی شایع است. احتمال بروز آن در خلال کودکی هم وجود دارد.برخی از دانشمندان معتقدند: تقریبا ۲۰ درصد از اختلال های وسواسی قبل از ۱۵ سالگی و ۵۰ تا ۶۰ درصد آن ها قبل از بیست سالگی، شروع می شوند. بر اساس DSMIV سن متوسط بروز وسواس در جنس مذکر، بین ۶ تا ۱۵ سال است. در جنس مؤنث، سن متوسط بروز آن، سنین ۲۰ تا ۲۹ است.
در مجموع نیز ۲.۵ درصد افراد در سراسر زندگی خود از این اختلال رنج می برند.

بشکن بت وسواس را

اما برای شکستن بت وسواس چه باید کرد؟ بسته به نوع وسواس، درمان های مختلفی را می توان در نظر گرفت. هر چند درمان مؤثرتر وسواس های شدید نیازمند مراجعه به درمانگران متخصص در این زمینه است . اما از باب ارائه اطلاعات کلی به خوانندگان محترم، در این قسمت، سه شاخه اصلی و قابل فهم برای درمان است.

تحریک و اجتناب

رفتارهای وسواسی با هدف کاهش اضطراب ناشی از افکار و حالات ناراحت کننده وسواسی ایجاد می شود. در واقع، فرد به خاطر اضطرابی که دارد. دست به انجام رفتارهای وسواسی می زند. تا اضطراب خود را کاهش دهد. حال آنکه انجام رفتارهای وسواسی در درازمدت نه تنها اضطراب فرد را کاهش نمی دهد. بلکه تبدیل به یک عادت رفتاری شده . اضطراب را نیز به مرور اگر زیاد نکند. در یک حد بالا ثابت نگه می دارد.

در صورتی که با اختلالات وسواس دست و پنجه نرم میکنید . می توانید از مشاوران مرکز بینا بهره مند شوید .