خوشبختی چیست ؟

خوشبختی چیست ؟«خوشبختی» واژه ای زرّین، زیبا و دلپذیر است که در هر فرهنگ و تمدنی، آرمانی ارزشمند و محبوب شمرده می شود. نگاه افراد به آفرینش و دیدگاه انسانها به هستی، مبنای تفسیر خوشبختی (سعادت) است.

آنان که فقط زندگی را دامنه ای سرسبز و با صفا و ساحلی دل پسند و زیبا می دانند. که باید در آن خوب نوشید . خوب پوشید و خوب گردید. خوشبختی را در جلوه هایی همچون جمال و زیبایی. مال و دارایی، قدرت و توانایی، رفاه و تن آسایی و مقام اجتماعی خلاصه می کنند.

کسانی که آفرینش را آموزشگاهی شایسته برای آموزه های آسمانی می دانند. که فرصت یک بار حضور در آن فراهم می شود . در پی آن ، ابدیت و جاودانگی نهفته است. نگاهی فراتر از رخسارهای ظاهری و جلوه های فریبا و زیبا دارند . هستی را هدفمند دانسته، انسانها را ارزشمند دیده . خود را وظیفه مند در تمامی عرصه ها و صحنه ها، و شادیها و شیونها می بینند.خوشبختی در نگاه اینان، رهیایی دست نیافتنی. ارمغانی آسمانی و شانسی بی معیار و بی ضابطه نیست. بلکه دستاورد تلاش و کوشش و محصول رنج و زحمت آدمی خواهد بود.

خوشبختی چیست ؟

برای خوشبختی دو تعریف کلّی بیان شده است:

۱) خوشبختی یعنی رسیدن به لذت بسیار و یا رسیدن به لذت های دائمی در زندگی

۲) خوشبختی عبارت است از: رضایت کلی از زندگی و خشنودی از وضعیت خویشتن.

معتقدان به تعریف دوم، بر این باورند که دستیابی به خوشبختی به وسیله جستجو کردنِ ثبات هیجانی و تعادل حیاتی. سودمندتر از زندگی در منتها درجات هیجان غیرقابل پیش بینی و لذتهای اندک زودگذر است. به طور کلی، خوشبختی یا سعادت، حالت و وضعیتی است که با: لذت، آسایش، موفقیت و نیل به آرزوها، و همچنین: سُرور، بهجت، و رضایت و خشنودی از جریان امور، همراه است.

در تکاپوی خوشبختی

اگر بخواهیم در یک کلام بگوییم که انگیزه آدمی در کنش و کوششی که دارد چه چیز است. طبعا «خوشبختی» به ذهن می آید. برای انسان، سعادت و خوشبختی هدفی بسیار مهم در زندگی است. مردم انرژی قابل توجهی را صرف جستجوی خوشبختی و همچنین در صورت به دست آوردن آن. صَرف حفظ کردن آن می کنند. اهمیّت خاصی که خوشبختی به عنوان یک ارزش انسانی داراست. حسّ ما را برمی انگیزد تا برای نیل به آن، وقت و همّت گماریم.

نکته شایان توجه، اینکه باید باور کرد: «هر کس خود ، عامل خوشبختی خویش است». خوشبختی خریدنی نیست . بلکه دریافتنی است. رسیدن به خوشبختی به قابلیت فردی بستگی دارد. تو می توانی از امکانات مادی و غیرمادی خود طوری استفاده کنی که زندگی ات به جهنم تبدیل شود.  یا طوری که زندگی ات آکنده از زیبایی، عشق، شادی و خوشبختی و صفات بهشتی گردد. این ، به تو بستگی دارد.

دلیل وجود بدبختی در دنیا

دلیل اینکه در دنیا این همه بدبختی و رنج و عذاب وجود دارد. این است که آدمها در فضای غفلتْ سرگرم هستند . نمی دانند بر روی بوم نقاشیِ وجود خویش، چه نقاشی کنند. زندگی به خودی خود، مانند یک بوم سفید نقاشی است. هرچه بر روی آن رسم کنی، همان رخ می نماید. می توانی فلاکت و بدبختی و بیچارگی بر آن نقاشی کنی . یا می توانی نقش شادی و خوشبختی بر آن بیفکنی. تمام شکوه و عظمت وجود انسانیِ تو در این آزادی و انتخاب، خلاصه می شود.

خوشبختی در فرآیند رشد

خوشبختی، شادکامی و کامیابی، آرزوی دیرینه تمامی انسانها بوده است. همه ما دنبال روزی هستیم که هر آنچه را دوست داریم تهیه نماییم . به جاهایی که علاقه مندیم، به راحتی سفر کنیم. محفلی خوش و شاد، زندگی لبریز از موفقیت، و صفا و صمیمیت فراهم نماییم . سالیان سال، خوشبختی و سعادت را در آغوش خود بگیریم.

این آرزو در سالهای مختلف زندگی، جلوه های خاص خود را به همراه دارد. از این رو، در دوران کودکی، شیرین ترین خواسته ما، بهره مندی از خوراکیهای لذیذ، لباسهای زیبا و بازیهای گوناگون است. در ایام نوجوانی و جوانی، جلب اعتماد دیگران، مطرح ساختن خود و کسب محبوبیت و معروفیت (با آراستن قیافه و تنظیم رنگ لباس و کسب موفقیتهای شُهرت آور و…)، موضوع خوشبختی، خواهد بود. در مقاطع سنّی بالاتر، در جلوه های جدید دیگری این آرمان شیرین، رخ خواهد نمود.

راز خوشبختی

از آنجا که انسانها افکار و اندیشه های خود را برمی گزینند. خود، تعیین کننده میزان خوشبختی در زندگی خویش هستند. برای خوشبختْ زندگی کردن باید بر افکار مثبت و خوب، تمرکز و تسلّط داشت. حال آنکه بسیاری از افراد، بر عکس عمل می نمایند. این گونه افراد، تمجیدها و تحسینها از خود را نشنیده می گیرند. امّا حرفهای ناخوشایند و افکار منفی را مدتها در ذهن خویش تکرار می کنند.

هنر خوشبخت بودن.

خوشبخت زیستن، هنری است که به توانایی فایق آمدن بر مشکلات در کوتاه ترین زمان ممکن بستگی دارد. راز خوشبختی صرفا دانستن و اندوختن راه حلها نیست . بلکه به کارگیری این راه حلها و استفاده مناسب و به موقع از آنهاست. همه آدمها خواهان زندگی راحت و بدون دغدغه هستند . امّا زندگی پر از مسائل و مشکلات است. به طوری که هر مشکل که حل شود. مشکل دیگر رخ می نماید. از این رو، اگر افراد بدانند و به خود بباورانند .که مشکلات، بخشی از زندگی در این جهان اند .باید آنها را به عنوان امکانات مبارزه و رشد و محرّکهای زندگی قلمداد کرد. قدرت و کنترل بیشتری بر زندگی خود پیدا خواهند کرد.

از طرفی، هر یک از افراد برای «خوشبخت شدن» به یک تصمیم و اراده جدی نیازمندند . تصمیمی مبنی بر اینکه هر روز از وقت محدودی که در اختیار دارند. بیشترین و بهترین بهره را ببرند. دوران زندگی انسان بر روی زمین، کوتاه است. زمان می گذرد و همه چیز تغییر می کند. شما اختیارات و انتخابهایی دارید که در جریان آنها، اهداف شما به تحقّق می پیوندند.

افکار خود را اصلاح کنید.

نوع نگاه آدمی به حوادث، رابطه مستقیم با میزان درد و عذاب ناشی از آن حوادث دارد. به گونه ای که اگر با دیدی روشن و مثبت به یک حادثه نگریسته شود. نکات مثبت و آموزنده ای در آن می توان یافت .که تسکین بخش و آرامش دهنده انسانهاست. به عنوان نمونه، توجیه زیبایی که برای یک واقعه می کنیم. از شدّت و عمق ناراحتی و استمرار رنج، جلوگیری می کند.

برخی افکار غلط، بزرگ ترین دشمن زندگی افرادند . خسارت و زیان فراوانی بر زندگی وارد می سازند. پاره ای از این باورهای غلط و مخرّب، عبارت اند از. نیاز شدید و غیر اصولی به تأییدشدن از طرف اطرافیان و دیگران. نیاز شدید به جلب توجه بیش از اندازه .نیاز شدید به قدردانی . همچنین اعتقاداتی از قبیل اینکه ما قدرت مقابله با غم و غصه و اندوه و آلام و رنجها را نداریم. محکوم جبرِ سرنوشتیم.

داشتن باورهای سازنده.

در مقابل، اعتقادات و باورهای سازنده ای وجود دارند. که باعث آرامش و آسایش زندگی می شوند. به طور مثال: اعتقاد به اینکه خدا، پشت و پناه انسانهاست .با تکیه بر قدرت و حمایت او انسانها به پیش می روند. اعتقاد به اینکه آنچه در زندگی رخ می دهد. حکمتی دارد . موجب رشد و تکامل در این جهان و اجر و پاداش در آخرت می شود.باور به اینکه انسانْ ارزشمند است . با تکیه بر ارزشهای درونی خود می تواند بهترین باشد . سرانجام، باور به اینکه: «خواستن، توانستن است» . اینکه افراد، آنچه را که بخواهند.، می توانند روزی به دست آورند.

انسانهای عاشق خوشبختی، از خوشحال سازیِ دیگران و انجام دادن کار و خدمت به دیگران دریغ نمی ورزند. ترحّم بیش از اندازه بر حال خود. روا نمی دارند. از اشتغال بیش از حد به خویشتن پرهیز دارند. در دوستی و محبت ورزی پیش گام اند. از کینه توزی و خشونت به دورند. دارای نگرش مثبت و عزّت نفس بالایی هستند.

خوشبختی از نگاه افراد

دیدگاههای متفاوت و گاه متضاد درباره زندگی، خوشبختی و عوامل سعادت و بهره وری.به گونه ای است که پاره ای از آنها تعجب آفرین. برخی حیرت افزا و بعضی موجب استهزا می شوند.

آنانی که با دانش و بینش روشن، حقیقت هستی و راز آفرینش را دریافته اند. به خوبی می دانند که با تخیلات، و رهیاهای رمانتیک، با افکار و تصوّرات موهوم نمی توان به ساحل خوشبختی و سعادت رسید. خوشبختی از آنِ کسی است که نخست، ارزش والای انسانیِ خود را بیابد . از شرافت رفیع خویش در آفرینش آگاه باشد. خود را برده نان و نام نسازد. و هیچ گاه شخصیت خویش را تنها در زیباییهای زودگذر و جلوه های ناپایدار دنیا، خلاصه نکند.

پرسشهای کلیدی

در تفسیر خوشبختی پرسشهایی وجود دارد. که عبارت اند از:

۱ . آیا اساسا عامل و یا عواملی که واقعا انسان را خوشبخت و سعادتمند کند.وجود دارد .یا سعادت، خواب و خیالی بیش نیست . در این جهان، آنچه خلق شده است. درد و رنج و شقاوت و بدبختی است و بس؟

چنانچه می دانیم گروهی از فیلسوفان قدیم و جدید جهان، بدبینی را شعار خود قرار داده بودند . این طور فکر می کردند که جهان، سراسر، تلخی و درد و رنج است. پر واضح است که این طرز تفکر، با تعالیم الهی به هیچ وجه، قابل تطبیق نیست. (البته این مجال را گنجایش تفصیل در این باره نیست).

۲ . آیا عامل سعادت و خوشبختی فقط یک چیز است . انسان باید تنها در جستجوی آن یک چیز باشد . یا اینکه سعادت در گرو مجموعه ای از عوامل است؟

۳ . آیا آن یک عامل یا چند عامل، در وجود خود انسانْ نهان است یا در جهان بیرون است . انسان باید آن را از خارج وجود خود به دست آورد؟ و یا پاره ای از عوامل خوشبختی، درونی است و بخشی بیرونی؟

۴ . اگر همه آن عوامل یا بعضی از آنها در خودِ انسانْ نهفته است. آیا در جسم و نیروی جسمانی است . یا در روح و روان آدمی، و یا برخی در جسم و بعضی در روح است؟

اینها پاره ای از پرسشهای کلیدی است که در این موضوع، قابل بحث و بررسی است. البته در این زمینه سخنهای فراوان گفته شده است .که خلاصه همه، این پرسش است که: «سرچشمه خوشبختی» کجاست؟

در مطالب بعدی مقاله ای درباره سرچشمه خوشبختی بیان میکنیم .با مرکز مشاوره بینا همراه باشید .