چگونه رفتار کودک را اصلاح کنیم؟

همه پدرها و مادرها علاقه منداند فرزندشان رفتاری نیکو داشته باشد، اما گاهی به علت ناآگاهی از روش های تربیتی یا بی توجهی به آن، کودک عادات و رفتارهای نامناسبی پیدا می کند. در چنین مواقعی به والدین توصیه می شود رفتارهای کودک خود را اصلاح کنند. چگونه رفتار کودک را اصلاح کنیم؟ منظور از اصلاح رفتار کودکان، تغییر رفتارهای نامناسب و نادرستی است که از کودک سر می زند.

والدین به روشهای گوناگون می توانند این رفتارها را در کودک از بین ببرند. متخصصان تربیت کودک برای اصلاح رفتار کودکان، به کارگیری روش های تشویق و تنبیه را توصیه می کنند. به طور کلی اصول زیر مهم ترین اصول در اصلاح رفتارهای کودکان است و باید به آن ها توجه شود :

اصول مهم در اصلاح رفتار کودک

• روش های تشویقی بر روش های تنبیهی اولویت دارد. یعنی برای اصلاح رفتار به کارگیری روش های تشویقی، بسیار مؤثرتر از روش های تنبیهی است.
• رفتارهایی را که باید در کودک اصلاح شود، مشخص کنید .
•  توقع خود را از کودک دقیقاً روشن و مشخص کنید که کودک کدام رفتار درست را جایگزین رفتار قبلی کند.
•  چنان چه رفتاری نادرست از کودک سرزد، چه مجازاتی برای او مناسب است؟ لازم نیست که از آغاز این موضوع را با کودک در میان بگذارید زیرا نوعی تهدید به تنبیه است و تأثیر تشویق را کم می کند.
•  بهترین روشِ اصلاح رفتار غلط آن است که به رفتارهای نادرستی که کودک قبلاً انجام داده است بی اعتنایی کنید. اگر والدین حوصله کنند و صبور باشند و بی اعتنایی و نادیدن رفتار غلط را برای مدتی ادامه دهند، معمولاً به نتیجه می رسند.
• هر گاه کودک رفتار درست را بروز داد با نشان دادن رضایت  خود به صورت کلامی (تحسین و آفرین گفتن) و یا غیر کلامی (نوازش سر کودک) او را تقویت کنید.

چگونه رفتار کودک را اصلاح کنیم؟

•  نموداری شبیه گُل، خودرو یا هر شکلی که کودک به آن علاقه دارد، رسم و آن را به بخش های مختلف تقسیم کنید (مثلاً گلبرگ های گل، قسمت های مختلف خودرو، قطعات بدن یک عروسک و…). به کودک بگویید با هر رفتار خوب او یکی از بخش ها رنگ می‌شود و با رنگی شدن کل شکل، کودک پاداشی دریافت خواهدکرد. فراموش نکنید تعداد اجزای شکل زیاد نباشد زیرا کودکان عجول هستند و می خواهند زودتر به نتیجه برسند. اگر تکمیل رنگ شکل زیاد طول بکشد او حوصله اش سرمی رود و همکاری در اصلاح رفتار را رها می کند. فقط با ابراز رفتار درست، یکی از بخش ها را رنگ کنید. به کودک امتیازی اضافه ندهید، اما اگر رفتار نادرست را نیز نشان داد آن چه را رنگ کرده اید پاک نکنید، فقط نادیده بگیرید؛ گویا اصلاً ندیده اید. با رنگ کردن شکل، جایزه ای کوچک متناسب با علاقه ی کودک (مانند رفتن به پارک، خوراکی دلخواه او و…) به او هدیه کنید.
• چنا نچه رفتار نادرست ادامه یافت مجازات تعیین شده را اِعمال کنید.
•  تقویت رفتار مناسب را رها نکنید و آن قدر ادامه دهید تا به تدریج در کودک تبدیل به عادت شود. اگر والدین پی گیر نباشند و گاهی رفتار را تقویت و گاهی بدان بی توجهی
  کنند روند اصلاح رفتار کامل نمی شود و به نتیجه نمی رسد.
•  فراموش نکنید این توصیه ها مربوط به اصلاح رفتارهای نادرست است و می توان با تقویت رفتار مناسب و سکوت و انکار رفتار نادرست آن را تغییر داد. اما همان طور که قبلاً گفته شد، برای تقویت رفتارهای درست کودک دادن پاداش دایم خطاست و رفتارهای درست کودک را کاهش خواهد داد.

نتیجه

پاسخ کودکان به اقدامات اصلاح رفتار متفاوت است و به یک اندازه تغییر نمی کنند. این موضوع به تفاوت های فردی آن ها مربوط می شود. والدین ممکن است در اصلاح رفتارهای کودکان صد در صد موفق نشوند، اما مطمئناً این روش ها بهترین و مؤثرترین راه های اصلاح رفتارند. به علاوه والدین، خود به تجربه می توانند در اجرای این روش ها، با توجه به خصوصیت های کودکشان، ابتکار به خرج
دهند و به نتایج بهتری نایل شوند.