روان درمانی فردی ( طرحواره درمانی )
- آیا اکثرا جذب افرادی می شوید که بی مهر و بی عاطفه هستند؟
- آیا احساس می کنید که نزدیک ترین افراد زندگی تان به شما توجه کافی ندارند؟
- آیا احساس می کنید انسان بی ارزشی هستید؟
- به دلیل بی ارزشی تان،اطرافیان ،شما را نمی پذیرند و دوست تان ندارند؟
- آیا خواسته های دیگران را بر نیازهای خودتان ترجیح می دهید؟
- آیا در راه فداکاری برای دیگران چنان راه افراط می پیمایید که به خواسته های خودتان اصلا نرسید؟
- آیا نیازهای واقعی تان را نمی شناسید؟
- آیا نگران هستید که مبادا اتفاق ناگواری برای شما پیش بیاید؟
- آیا یک درد خفیف ممکن است شما را به وادی وحشت بیندازد که مبادا دچار بیماری علاج ناپذیری شده اید؟
- آیا متوجه شده اید که علی رغم برخورداری از تحسین و تشویق اجتماعی باز هم احساس نارضایتی و بی کفایتی می کنید؟
چنین الگوهایی را تله های زندگی می نامیم. ما در دوران کودکی به شیوه های مختلف آسیب دیده ایم: طرد، انتقاد، حمایت افراطی، بدرفتاری، بی توجهی یا محرومیت. در اثر این تجارب اولیه،تله های زندگی بخشی از وجودمان شده اند. بعد از طی دوران کودکی و ترک خانه پدری، با ایجاد موقعیت ها یا انتخاب افراد به بازآفرینی همان شرایط تلخ اولیه دوران کودکی می پردازیم. به عبارتی ، در حال حاضر دیگران ما را کنترل می کنند،با ما بدرفتاری می کنند یا به نیازهای ما توجه نمی کنند و از این رو تله های زندگی دست از سر ما برنمی دارند و تداوم می یابند. شاید به دلیل همین تداوم تله های زندگی است که در دست یابی به اهداف زندگی با ناکامی و شکست روبرو می شویم.تله های زندگی،چگونگی تفکر، احساس ، رفتار و نحوه ارتباط با دیگران را تعیین می کند.این تله ها به احساس های شدیدی مثل عصبانیت،غمگینی و اضطراب دامن می زنند.حتی زمانی که زندگی بر وقف مراد است (جایگاه اجتماعی خوب،ازدواج شادکام،روابط خوب با دیگران و موفقیت شغلی) باز هم ممکن است قادر به لذت بردن از زندگی نباشیم.
در روانشناسی به این تله های زندگی طرحواره می گویند و درمان های موفقی برای حل این تله های زندگی تعبیه شده که به آن طرحواره درمانی می گویند. طرحواره ها کیفیت هیجانی ما را تحت تاثیر قرار می دهند،بنابراین ،ماآنگونه که طرحواره ها به ما دیکته می کنند،رویدادهای پیرامونی را پردازش می کنیم.همچنین طرحواره ها کیفیت الگوهای رفتاری و انتخاب های ما را در بزرگسالی تحت تاثیر قرار می دهند و عمیق ترین سازه های روانی ما انسان ها هستند.همه انسان ها دارای حداقل یک نوع طرحواره هستند و اینکه چه نوع طرحواره ای در فرد شکل بگیرد،بستگی به این موضوع دارد که چه نوع نیاز روانشناختی در چه دوره ای از کودکی و به چه شدتی ناکام شود.مهم ترین نیازهای روانی انسان در دوران کودکی شامل نیاز به داشتن ارتباط ایمن(که در صورت ناکامی باعث ایجاد طرحواره ناامنی یا رهاشدگی،طرد شدگی،بی اعتمادی و تنهایی خواهدشد) ، نیاز به شایستگی و تشویق (که در صورت ناکامی منجر به ایجاد طرحواره نقص، شکست ،بی کفایتی و ناتوانی خواهد شد) و نیاز به خودمختاری، استقلال وآزادی(که در صورت عدم ارضاء،منجر به طرحواره حقارت،بی ارزشی،قربانی شدن و مهم نبودن خواهد شد) است.
در طرحواره درمانی به افراد کمک می شود تا طرحواره های ناسازگار اولیه را بشناسند و با استفاده از تکنیک ها و روان درمانی فردی از این تله های زندگی نجات یابند.